Κολονοσκόπηση (Κολοσκόπηση)

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ (ΚΟΛOΣΚΟΠΗΣΗ) – ΟΡΙΣΜΟΣ

Η κολονοσκόπηση ή όπως αλλιώς λέγεται ενδοσκόπηση του κατώτερου πεπτικού συστήματος είναι μια ενδοσκοπική μέθοδος με την οποία εξετάζεται όλη η επιφάνεια του βλεννογόνου του παχέος εντέρου και μικρού τμήματος του λεπτού εντέρου.

Η εξέταση γίνεται με ειδικό ενδοσκοπικό όργανο που λέγονται κολοσκόπιο. Τα αρχικά ινο-κολοσκόπια προοδευτικά αντικαταστάθηκαν από τα σύγχρονα βιντεοενδοσκόπια, τα οποία παρέχουν ηλεκτρονική εικόνα σε οθόνη τηλεόρασης μέσω μικρο­σκοπικής κά­μερας που βρίσκεται τοποθετημένη στην κορυφή του κολοσκοπίου. Το μήκος του κολοσκοπίου κυμαίνεται από 160 έως180 εκατοστά.

Η ενδο­σκόπηση ολόκληρου του παχέος εντέρου ονομάζεται ολική κολονοσκόπηση και είναι σχεδόν πάντοτε εφικτή σε έμπει­ρα χέρια. Όταν δεν υπάρχει ένδειξη ενδοσκόπησης ολόκληρου του παχέος εντέρου εξετάζεται μόνο ένα τμήμα του, ανάλογα με το κλινικό πρόβλημα του ασθενούς και η εξέταση τότε ονομάζεται μερική κολονοσκόπηση. Όταν η  εξέταση γίνεται μέχρι τη σπληνική καμπή, τότε αυτή ονομάζεται αριστερή κολονοσκόπηση και όταν εξετάζεται μόνο το ορθό και το σιγμοειδές η εξέταση λέγεται ορθοσιγμοειδοσκόπηση.

Η εξέταση του παχέος εντέρου ολοκληρώνεται με την εξέταση του πρωκτικού σωλήνα, η οποία ονομάζεται πρωκτοσκό­πηση και υλοποιείται με ειδικό ενδοσκοπικό όργανο που λέγεται πρωκτοσκόπιο. Η πρωκτοσκόπηση επιτρέπει την «κατά πρόσωπο» επισκόπηση του βλεννογόνου του πρωκτικού σωλήνα με άμεση όραση και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη εξέταση για τη διάγνωση των αιμορροΐδων, της ραγάδας,  των συριγγίων, των φλεγμονωδών και των νεοπλασματικών παθήσεων της περιοχής του πρωκτού.

Η τεχνολογική εξέλιξη των ενδοσκοπίων, η προ­οδευτική εξοικείωση με την τεχνική και το εντυπωσιακό εύρος των θεραπευτικών τεχνικών, έχουν πλέον καταστήσει την κολονοσκόπηση διαγνωστική και θεραπευτική μέθοδο πρώτης γραμμής για τα νοσήματα του παχέος εντέρου.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΜΕ ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ – ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Η κολονοσκόπηση αποτελεί σήμερα την μέθοδο πρώτης επιλογής για τη διαγνωστική διερεύνηση του παχέος εντέρου και του τελικού ειλεού. Συγκριτικά με τον βαριούχο υπο­κλυσμό, που είναι η αντίστοιχη ακτινολογική μέθοδος, η κολονοσκόπηση υπερέχει σημαντικά και, επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα ιστολογι­κής τεκμηρίωσης των ευρημάτων καθώς και θεραπευτικών παρεμβάσε­ων.

Η διαπίστωση ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι νόσος που μπορεί να προληφθεί με τον έλεγχο ατόμων αυξημένου κινδύνου, οδήγησε στην ευρύτατη εφαρμογή της διαγνωστικής κολονοσκόπησης για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Στην ευρεία χρήση της κολονοσκόπησης έχουν συμβάλει και οι δυνα­τότητες λήψεως βιοψιών από ύποπτες βλάβες για ιστολογική εξέταση και η πληθώρα των θεραπευτικών ενδοσκοπικών τεχνικών όπως είναι: η αφαίρεση πολυπόδων, η αιμόσταση αιμορραγουσών βλαβών, η αφαίρεση ξένων σωμάτων, η διαστολή στενώσεων, η αποσυμ­πίεση του παχέος εντέρου σε παραλυτικό ειλεό και η παρηγορητική αντιμετώπιση των νεοπλασμάτων.

Η ολική κολονοσκόπηση εφαρμόζεται με επιτυχία για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.Όλα τα άτο­μα ηλικίας άνω των 45 ετών ανήκουν στη λεγόμενη ομάδα χαμηλού κινδύνου (σποραδικός καρκίνος) και θα πρέπει να υποβάλλονται κάθε 5 – 10 χρόνια σε προληπτική ολική κολονοσκόπηση. Στα άτομα ενδιάμεσου κινδύνου ανήκουν οι ασθενείς μετά από πολυπεκτομή ή κολεκτομή για καρκίνο και εκείνα που έχουν τουλάχιστον ένα εξ αίματος συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του παχέος εντέρου. Τα άτομα αυτά πρέπει να υποβάλλονται σε ολική κολονοσκόπηση κάθε 3-5 χρόνια. Η πρώτη κολονοσκόπηση στους συγγενείς πρέπει να γίνεται σε ηλικία δέκα χρόνια μικρότερη από εκείνη του δείκτη-ασθενούς με καρκίνο.

Για τα άτομα της ομάδας υψηλού κινδύνου ισχύουν τα ακόλουθα: Οι συγγενείς ασθενών με σύνδρομο οικογενούς πολυποδίασης θα πρέπει να υποβάλλο­νται σε ετήσια κολονοσκόπηση από την εφηβεία τους. Αν βρεθούν πολύποδες του παχέος εντέρου πρέπει να υποβληθούν και σε ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού, γιατί μπορεί να αναπτύξουν πολύπο­δες ή καρκίνο και του δωδεκαδάκτυλου. Οι εξ αίματος συγγενείς ασθενών με κληρονομικό μη πολυποειδή καρκίνο του παχέος εντέρου (σύνδρομα Lynch Ι ή ΙΙ) θα πρέπει να υποβάλλονται σε ολική κολονοσκόπηση κάθε 2-3 χρόνια, αρχής γενομένης από την ηλικία των 20-25 ετών.

Η χρόνια αποβολή ερυθρού αίματος με τα κόπρανα συνήθως οφείλεται σε νοσήματα του πρωκτού, του ορθού και του αριστερού κόλου (κατιόν κόλον, σιγμοειδές). Επειδή όμως η αιμορροϊδοπάθεια είναι πολύ συχνό νόσημα, αλλά η αποβολή του αίματος μπορεί να οφείλεται σε πολύποδες ή καρκίνο του αριστερού κόλου, όλοι οι ασθενείς που αναφέρουν αποβολή ερυθρού αί­ματος με τα κόπρανα πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση, ώστε να μην διαφύγει η διάγνωση του καρκί­νου του παχέος εντέρου που, τις πιο πολλές φορές στα αρχικά στάδια, είναι ιάσιμο νόσημα.

Η κολονοσκόπηση είναι απαραίτητη εξέ­ταση στη διερεύνηση ασυμ­πτωματικών ασθε­νών με χρόνια σιδηροπενική αναιμία, χωρίς σαφή  αιτία  χρόνιας  απώλειας  αίματος  από το ιστορικό. Στους ασθενείς αυτούς συνήθως προηγείται ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού συστήματος και ακολουθεί κολονοσκόπηση. Η κλινική πείρα έχει δείξει ότι στο 40% των ασθενών ο ενδοσκοπικός έλεγχος είναι αρνητικός, στο 30% υπάρχουν ευ­ρήματα από το ανώτερο πεπτικό σύστημα και στο 20% από το παχύ έντερο.

Οι ενδείξεις της κολονοσκόπησης αναγρά­φονται επιγραμματικά στον πιο κάτω πίνακα.

Πίνακας: Ενδείξεις διαγνωστικής κολονοσκόπησης.

1. Ανεξήγητα συμπτώματα και σημεία από το γαστρεντερικό σύστημα

2.  Ανεξήγητη απώλεια αίματος από το ορθό (αιματοχεσία, μέλαινα κένωση, μικροσκοπική ανίχνευση αιμορραγίας στα κόπρανα)

3. Διερεύνηση αναιμίας

4. Διερεύνηση διαρροϊκού συνδρόμου

5. Ανεξήγητο, παρατεινόμενο εμπύρετο

6. Διερεύνηση ευρημάτων από την ακτινογραφία του παχέος εντέρου και του λοιπού  απεικονιστικού ελέγχου

7.  Διάγνωση και επιτήρηση πολυπόδων και καρ­κίνου παχέος εντέρου (θετικό οικογενειακό ιστορικό, σύνδρομα πολυποδιάσεως, κληρονομικός καρκίνος, φλεγμονώδη εντερικά νοσήματα)

8. Ειλεός παχέος εντέρου

9. Μετεγχειρητική επιτήρηση μετά από  κολεκτομή

ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ – ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Η διενέργεια κολονοσκοπήσεως αντενδείκνυται σε υποψία δια­τρή­σεως κοίλου σπλάχνου, σε οξεία εκκολπωματίτιδα και σε τοξικό μεγάκολο.

Σε ασθενείς με σοβαρά καρδιοαναπνευστικά προβλήματα η εξέταση διενεργείται με σύγχρονη χορήγηση οξυγόνου και διόρθωση του κορεσμού του αρτηριακού αίματος άνω του 90%. Η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων δεν αποτελεί αντένδειξη για κολονοσκόπηση και λήψη βιοψιών. Οι αντενδείξεις για να γίνει η κολονοσκόπηση φαίνονται στο κάτωθι πίνακα.

Πίνακας: Αντενδείξεις της κολονοσκόπησης.

1. Οι κίνδυνοι για τον ασθενή δεν αντισταθμί­ζονται από τα προσδοκώμενα οφέλη από την εξέταση

2. Μη συνεργάσιμος ασθενής

3. Μη συναίνεση του ασθενούς μετά την πλήρη επεξήγηση της διαδικασίας

4. Οξεία καρδιοαναπνευστική νόσος-αιμοδυναμική αστάθεια

5. Περιτονίτιδα

6. Ρήξη κοίλου σπλάχνου

7. Κύηση (2ου και 3ου τριμήνου)

8. Μεγάλου μεγέθους αορτικό ή λαγόνιο ανεύ­ρυσμα

9. Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση πυέλου ή εντέρου

10. Τοξική κολίτιδα – μεγάκολο

11. Οξεία εκκολπωματίτιδα

12. Ατελής προετοιμασία καθαρισμού του παχέος εντέρου

ΠΟΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ

Η ψυχολογική προετοιμασία του ασθενούς πριν από την κολονοσκόπηση θεωρείται κεφαλαιώδους σημασίας και πραγμοτοποιείται με τη διεξοδική συζήτηση με τον ιατρό. Κατ’ αυτήν, εξηγείται από τον θεράποντα ιατρό η διαδικασία τής εξέτασης, οι δυνατότητες της μεθόδου, οι ενδεχόμενες επιπλοκές και κυρίως οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να γίνει. Η προετοιμασία τού ασθενούς είναι απαραίτητη για την καλή συνεργασία κατά την εκτέλεση της εξέτασης.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διενέργεια μιας επιτυχούς και ασφαλούς  κολονοσκόπησης είναι ο καλός καθαρισμός του εντέρου από το κοπρανώδες εντερικό περιεχόμενο. Ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να εξηγήσει με λε­πτομέρεια στον ασθενή τον τρόπο της προετοι­μασίας, ώστε να μπορέσει να ερμη­νεύσει σωστά τα ευρήματα της ενδοσκόπησης. Θα πρέπει να πάρει λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, για να κρίνει αν μπορεί ο ασθενής να υποβληθεί στην εξέταση αυτή και αν διατρέχει πιθανούς κινδύ­νους. Για παράδειγμα, ασθενείς με χρόνια νεφρική ή καρδιακή ανε­πάρκεια ενδέχεται να παρουσιάσουν κατακράτηση νερού και ηλεκτρολυτικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας.

Στη συνέχεια θα πρέπει να περιγράψει στον ασθενή την τεχνική της κολονοσκόπησης. Πρέπει επίσης να τον ενημερώσει ότι η εξέταση διαρκεί 20-30 λεπτά, ότι ορισμένοι χειρισμοί κατά τη διάρκεια της εξετάσεως μπορεί να προκαλέσουν παροδικό κοιλιακό πόνο και να του ζητήσει τη συγκατάθεση για τη διενέργεια της εξέτασης.

Η προετοιμασία του ασθενούς περιλαμβάνει τον επιμελή καθαρισμό του παχέος εντέρου από κόπρανα, ώστε να είναι δυνατή η πλήρης μελέτη του βλεννογόνου με την όραση. Αν ο ασθενής λαμβάνει αντιδιαρροϊκά φάρμακα ή σκευάσματα σιδήρου, η θεραπεία διακόπτεται δύο μέρες πριν από την εξέταση.

Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα σκευάσματα και σχήματα για τον καθαρισμό του παχέος εντέρου. Τα τελευταία χρόνια η προετοιμασία έχει αλλάξει και χρησι­μοποιούνται οσμωτικά καθαρτικά. Ένα αποδεκτό σχήμα προετοιμασίας περιλαμβάνει τη χορή­γηση τεσσάρων (4) λίτρων ισότονου ηλεκτρολυτικού διαλύματος PEG (polyethylene glycol). Το διάλυμα αυτό καθώς περνάει μέσα από το έντερο, δεν προκαλεί απορρόφηση ή απέκκρι­ση και συνεπώς η χρήση του δεν συνεπάγεται σημαντικές διαταραχές ύδατος και ηλεκτρολυτών.

Ο τρόπος λήψης του ειδικού διαλύματος PEG έχει ως εξής:

• Η λήψη τροφής διακόπτεται τουλάχιστον 2 ώρες πριν από την έναρξη της πόσης του δια­λύματος
• Το διάλυμα πίνεται με ρυθμό ένα ποτήρι του νερού κάθε 10-15 λεπτά και η λήψη των τεσσάρων λίτρων διαρκεί συνολικά για 3 – 4 περίπου ώρες.
• Η πόση του διαλύματος σταματά είτε, όταν από το ορθό αποβάλλεται καθαρό περιεχόμενο ή, καλύτερα, με την συμπλήρωση και των 4 λίτρων.
• Κατά τη διάρκεια και μετά τη λήψη του διαλύματος επιτρέπεται η πόση μόνο καθαρών και διαυγών υγρών (όχι γάλα).
• Σε νοσηλευόμενους ασθενείς που αδυνατούν να πιούν τα τέσσερα λίτρα υγρού, το διάλυμα PEG μπορεί να χορηγηθεί με ρινογαστρικό σωλήνα Levin.

Αν και σε γενικές γραμμές το διάλυμα PEG είναι καλά ανεκτό από τους ασθενείς, ένα ποσοστό της τάξης του 5-15% των ασθενών δεν ολοκληρώνει την λήψη, λόγω του μεγάλου όγκου και της ανεπιθύμητης γεύσης. Οι συχνότερες επιπλοκές της μεθόδου αυτής είναι η ναυτία, ο εμετός και ο κοιλιακός πόνος. Ο κα­θαρισμός του εντέρου είναι συχνότερα πλημμελής σε υπερήλικες και διαβητικούς ασθενείς.

Το διάλυμα PEG θεωρείται σχετικά ασφαλές για άτομα με ηλεκτρολυτικές δι­αταραχές ή για ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή ασκίτη. Αν και η κολονοσκόπηση γενικά αντενδείκνυται στις έγκυες γυναίκες, στις περιπτώσεις  που κριθεί αναγκαίο, το διάλυμα PEG θεωρείται ασφαλές.

Η χορήγηση δύο λίτρων διαλύματος PEG σε συνδυασμό με καθαρτικά τύπου X – Prep είναι καλύτερα ανεκτή από ορισμένους ασθενείς. Για περιπτώσεις ασθενών με χρόνια δυσκοιλιότητα, συνιστάται παράταση της υδρικής δίαιτας ή χορήγηση επιπλέον καθαρτικών (X – Prep) πριν από την χορήγηση του PEG.

Η προετοιμασία με πόση διαλύματος φωσφορικού νατρίου (Phosphosoda) και 1-2 λίτρα νερό πλεονεκτεί εκείνης με πόση διαλύματος PEG (πολυαιθυλενογλυκόλης), γιατί πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να πιουν τέσσερα λίτρα νερό. Μετά την πόση του πρώτου ή δευτέρου λίτρου διαλύματος ο ασθενής αρχίζει να έχει διαρροϊκές κενώσεις. Στο τέλος της προετοιμασίας αποβάλλει κιτρινωπό υγρό χωρίς στερεό υπόλειμμα.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

Η ασφαλής και άρτια κολονοσκόπηση είναι μια απαιτητική ενδοσκοπική τεχνική, που προϋποθέτει γνώση, δεξιοτεχνία, εμπειρία και σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό.

Για την επιτυχή ολική κολονοσκόπηση είναι απαραίτητη η βοήθεια κατάλληλα εκπαιδευ­μένου νοσηλευτή, ο οποίος ασκεί πίεση σε ορισμένες θέσεις των κοιλιακών τοιχωμάτων, όταν απαιτείται ευθειασμός του κολοσκοπίου. Επίσης, ο νοσηλευτής παρακολουθεί τον ασθενή μήπως παρουσιάσει συμπτώματα, που οφείλονται στην εξέταση. Ο νοσηλευτής επίσης βοηθά τον ενδοσκόπο στη λήψη βιοψιών και την υλοποίηση ενδοσκοπικών θεραπευτικών τεχνικών.

Η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών ενδείκνυται σε ασθενείς με καρδιακές βαλβιδοπάθειες και σ’ εκείνους που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή. Όπου έχει ένδειξη η προφύλαξη, χορηγείται ενδοφλεβίως μια δόση μετρονιδαζόλης μαζί με μια αμινογλυκοσίδη μισή ώρα πριν από την κολονοσκόπηση.

Για τους περισσότερους ασθενείς η κολονοσκόπηση είναι μια επώδυνη εξέταση και αυτό οφείλεται κυρίως στην υπερδιάταση του εντέρου από τον αέρα και στην υπερέκταση του μεσεντερίου κατά την προώθηση του ενδοσκοπίου στον εντερικό αυλό. Για ευμενέστερη αποδοχή από τους ασθενείς και μικρότερη καταπόνηση γίνεται φαρμακευτική υπνοαναλγησία, η οποία αναφέρεται και ως “μέθη”. Κατ’ αυτήν χορηγούνται, 10 περίπου λεπτά πριν από την εξέταση: ως αναλγητικό, φαιντανύλη και, ως ηρεμιστικό, μιδαζολάμη. Εφόσον το εντερικό τοίχωμα βρίσκεται σε σύσπαση, χορηγείται ως σπασμολυτικό σκοπολαμίνη (Buscopan). Στους ασθενείς που έχει χορηγηθεί ενδοφλέ­βια καταστολή, μετά το πέρας της εξέτασης χορηγούνται τα αντίδοτα (ναλοξόνη και φλουμαζελίνη), ώστε να ανανήψουν πλήρως.

Η υλοποίηση της κολονοσκόπησης υπό γενική αναισθησία είναι πιο δύσκολη, επειδή το έντερο είναι χαλαρό και η προώθηση του ενδοσκοπίου είναι πιο δυσχερής. Παρά το μεγαλύτερο κίνδυνο για επιπλοκές, η γενική αναισθησία κρίνεται απαραίτητη στα παιδιά, στους ψυχωσικούς ασθενείς και γενικότερα σε όσους δεν συνεργάζονται επαρκώς λόγω της υπερβολικής ευαισθησίας στον πόνο.

Η κολονοσκόπηση διενεργείται με τον ασθενή ξαπλω­μένο στο αριστερό πλάγιο. Πριν αρχίσει η κολονοσκόπηση ο δείκτης του ασθενούς συνδέεται με συσκευή οξυμετρίας, ώστε να παρακολουθείται συνεχώς ο κορεσμός του αρτηριακού αίματος σε οξυγόνο (φυσιολο­γική τιμή >90%) και ο περιφερικός σφυγμός.

Πριν από την έναρξη της ενδοσκόπησης απαραίτητη είναι η επισκό­πηση της περιπρωκτικής περιοχής, και η δακτυλική εξέταση του ορθού. Στη συνέχεια το άκρο του ενδοσκοπίου επαλείφεται με γέλη ξυλοκαΐνης και εισάγεται με προσοχή μέσω του πρωκτού στο ορθό.

Στη συνέχεια το κολοσκόπιο προωθείται κατευθυνόμενο από το χειριστήριο, ώστε να διέλθει από τις καμπές του παχέος εντέρου. Με τους κατάλληλους χειρι­σμούς ο έμπειρος ενδοσκόπος είναι σε θέση να εξετάσει όλο το παχύ έντερο μέχρι το τυφλό.Επίσης, όταν υπάρχει ένδειξη μπορεί να εισέλθει και να εξετάσει τα τελευταία 10-20 εκατοστά του τελικού ειλεού. Μετά την είσοδο της κορυφής του ενδοσκοπίου στο τυφλό, το κολοσκόπιο αποσύρεται βραδέως και επισκοπείται και πάλι ο βλεννογόνος όλου του παχέος εντέρου για να εντοπισθούν μικρές βλάβες, που μπορεί να διέφυγαν κατά την προώθηση του ενδοσκοπίου. Η ενδοσκόπηση είναι δυνατόν να καταγραφεί με ψηφιακό τρόπο σε DVD και να φωτογραφη­θούν τα σημαντικότερα ευρήματα. Συνολικά η εξέταση διαρκεί 20-30 λεπτά.

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΑΡΡΩΣΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ

Μετά την ολοκλήρωση της ενδοσκόπησης ο ασθενής θα παραμείνει για μικρό διάστημα στο χώρο μέχρι να περάσει η επήρεια των ηρεμιστικών φαρμάκων (της μέθης). Πολύ σπάνια θα αισθανθεί κάποια ενοχλήματα όπως, ένα «φούσκωμα» στην κοιλιά, που οφείλεται στον αέρα που χορηγήθηκε κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Αυτά όμως γρήγορα θα φύγουν.

Ο γιατρός θα δώσει οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει ο ασθενής μετά από την κολονοσκόπηση. Συνήθως επιτρέπεται να φάει χωρίς περιορισμό μετά από τουλάχιστον 1 ώρα. Εφόσον έχει λάβει ήπια καταστολή (μέθη), αυτή έχει επίδραση για αρκετές ώρες μετά. Για το λόγο αυτό, συνιστάται στον ασθενή να μην οδηγήσει, να μην εργασθεί για το υπόλοιπο της ημέρας, να αποφύγει το χειρισμό μηχανημάτων, να μην πιεί αλκοόλ  και να μην πάρει σημαντικές αποφάσεις (π.χ. υπογραφή νομικών έγγραφων), γιατί προσωρινά ενδέχεται να έχει επηρεαστεί η μνήμη και να μην μπορεί να θυμάται τις λεπτομέρειες μιας συζήτησης.

Εάν ο ασθενής χρειάζεται παρακολούθηση θα κλείσει ένα ραντεβού για να συζητήσει με το θεράποντα γιατρό τα αποτελέσματα και τυχόν θεραπεία. Θα είναι χρήσιμο ο ασθενής να συνοδεύεται από κάποιο οικείο πρόσωπο, ο οποίος θα φροντίσει να μεταφέρει τις οδηγίες του γιατρού, για τυχόν διαδικαστικά ζητήματα και τέλος για την ασφαλή επιστροφή στο σπίτι.

Οι επιδράσεις της μέθης η οποία χορηγήθηκε κατά την ενδοσκόπηση, συνήθως περνάνε πλήρως μέχρι την επόμενη ημέρα και οι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν στις προ της εξέτασης δραστηριότητες.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΥΨΟΥΝ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ

Η κολονοσκόπηση είναι ασφαλής εξέταση και διενεργείται σε εξωτερικούς ασθενείς, και ασθενείς με χρόνια σοβαρά καρδιοαναπνευστικά νοσήματα. Κατά την ενδοσκόπηση δεν υπάρ­χει κίνδυνος μεταδόσεως λοιμώξεων εφόσον τη­ρούνται επιμελώς οι οδηγίες απολυμάνσεως των ενδοσκοπίων και των εξαρτημάτων τους (λαβίδες βιοψίας, κ.λπ. εργαλεία).

Οι επιπλοκές από τη διαγνωστική κολονοσκόπηση είναι σπάνιες, αλλά μερικές φορές μπορεί να απο­βούν σοβαρές και απειλητικές για την ζωή του ασθε­νούς. Το ποσοστό των επιπλοκών είναι ευθέως ανά­λογο της εμπειρίας του ενδοσκόπου. Η πρόληψη των επιπλοκών προϋποθέτει γνώση της τεχνικής και εμπειρία. Τα αναφερόμενα ποσοστά επιπλοκών είναι 0,35% και της θνητότητας 0,006%. Η διάτρη­ση εμφανίζεται σε ποσοστό 0,1-0,2% και η αιμορραγία από το σημείο λήψεως της βιοψίας σε ποσοστό 0,09%.Στον κάτωθι πίνακα αναφέρονται οι συχνότερες επιπλοκές της κολονοσκόπησης.

Πίνακας: Επιπλοκές διαγνωστικής κολονοσκόπησης.

1.     Επιπλοκές από την προετοιμασία

2.     Φαρμακευτικές αντιδράσεις (αλλεργίες, θρομ­βοφλεβίτιδα, καταστολή κέντρου αναπνοής)

3.     Καρδιοπνευμονικές επιπλοκές (πνευμονία, καρδιακές αρρυθμίες)

4.     Διάτρηση/πνευμοπεριτόναιο

5.     Αιμορραγία

6.     Βακτηριαιμία, μετάδοση λοίμωξης

Σπάνιες: Τραύμα σπλήνα, ενσφήνωση ενδοσκο­πίου σε κήλη, οξεία σκωληκοειδίτιδα

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ

Η κολονοσκόπηση είναι ειδική εξέταση για τη διάγνωση των νοσημάτων του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Εκτός από την επισκόπηση παρέχει και τη δυνατότητα ιστολογικής τεκμηρίωσης της μακρο­σκοπικής διάγνωσης, που γίνεται με την άμεση όραση.

Η ευαισθησία της κολονοσκόπησης στην ανεύρεση πολυπόδων του παχέος εντέρου είναι 94% έναντι 67% της ακτινο­γραφίας παχέος εντέρου με τη μέθοδο της διπλής σκιαγράφησης. Σε οξεία αιμορραγία από το παχύ έντερο η κολονοσκόπηση αποκαλύπτει την υπεύθυνη βλάβη στο 50-70% των ασθενών και στο 40% των ασθενών με αρνητική ακτινογραφία παχέος εντέρου. Ο βαριούχος υποκλυσμός επίσης υποεκτιμά την έκτα­ση των βλαβών σε ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμο­νώδη νόσο του εντέρου, ώστε να μην είναι δυνατή η ακριβής εκτίμηση της έκτασης της νόσου και η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Για τους παραπάνω λόγους η κολονοσκόπηση σήμερα θεω­ρείται εξέταση πρώτης επιλογής για τη διάγνωση νοσημάτων που προκαλούν οξεία αιμορραγία από το παχύ έντερο, τη διερεύνηση ασθενών με σιδηροπενική αναιμία και την πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου.

Στα μειονεκτήματα της κολονοσκόπησης περιλαμβάνεται η αδυναμία ελέγχου του παχέος εντέρου κεντρικότερα από βλάβες που προκαλούν μεγάλη στένωση του αυλού, π.χ. στένωση από νόσο του Crohn ή από καρκίνο. Στις περιπτώσεις αυτές ενδέχεται να υπάρχουν κεντρικότερα βλάβες, που διαφεύγουν του ενδοσκοπικού ελέγχου.

Πρέπει να τονισθεί ότι εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία δεν έχουν τη δυνατότητα απεικόνισης κοίλων σπλάχνων, δηλαδή σπλάχνων με κοιλότητα που περιέχει αέρα και για το λόγο αυτό δεν είναι κατάλληλες εξετάσεις για τον έλεγχο του παχέος εντέρου. Ορισμέ­νες φορές οι εξετάσεις αυτές απεικονίζουν τοπική «πάχυνση του τοιχώματος» του παχέος εντέρου η οποία συχνά αποτελεί ψευδώς θετικό εύρημα ή σπα­νιότερα αντιστοιχεί σε μεγάλο νεόπλασμα του παχέος εντέρου. Επίσης η ραδιοϊσοτοπική μελέτη και η εκλεκτική αγγειογραφία σε ασθενείς με οξεία αιμορραγία από το παχύ έντερο είναι δυνατόν να αναδείξουν εξαγγείωση αίματος στον αυλό του εντέρου, αλλά δεν καθορίζουν το αίτιο και την ακριβή περιοχή της αιμορραγίας.

ΤΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΕΧΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Νεότερη διαγνωστική μέθοδος για τη μελέτη του παχέος εντέρου είναι η εικονική κολονοσκόπηση (CT-colography, virtual coloscopy), η οποία συνιστά  τρισδιάστατη απεικόνιση του παχέος εντέρου με την χρήση ελικοειδούς αξονικής το­μογραφίας και ακόμη πιο πρόσφατα μαγνητικής τομο­γραφίας (MRI colo­graphy). Μετά από καθαρισμό του παχέος εντέρου και εμφύσηση αέρα γίνονται λήψεις αξονικής τομογραφίας (spiral CT). Οι εικόνες ανασυνθέτονται με ειδικό πρόγραμμα ηλεκτρο­νικού υπολογιστή, ώστε τελικά να απεικονίζεται ανάγλυφο εκμαγείο του βλεννογόνου του παχέος εντέρου.

Η κολογραφία υπό αξονικό τομογράφο (CT-colography)  πλεονεκτεί γιατί είναι συντομότερη, δεν απαιτεί καταστολή, δεν έχει επιπλοκές και γιατί είναι δυνα­τή η απεικόνιση και των περικολικών ιστών. Μειονε­κτεί γιατί απαιτείται σχολαστικότερος καθα­ρισμός του εντέρου και γιατί προκύπτουν διαγνωστικά προβλή­ματα αν υπάρχει σπασμός ή κόπρανα. Όσον αφορά την κολογραφία με μαγνητικό τομογράφο (MRI colo­graphy), αυτή παρουσιάζει τα πλεονεκτήματα της μη χορήγησης αέρα (χορηγείται παραμαγνητική ουσία με την μορφή υποκλυσμού) και της έλλειψης ακτινοβο­λίας. Η διαγνωστική ακρίβεια των δύο μεθόδων είναι ικανοποιητική αν και υπολείπεται εκείνης της κλασικής κολονοσκόπησης. Σημαντικό μειονεκτικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι και οι δύο αυτές εξετάσεις, δεν παρέχουν δυνατότητα λήψης βιοψιών ή θεραπευτικών παρεμβά­σεων.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΑΧΕΟΣ  ΕΝΤΕΡΟΥ  ΓΙΑ  ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ

Αγοράζουμε  από το φαρμακείο ένα κουτί από το φάρμακο:

Fleet phospho  soda   ή    Botania   phosphate.

Όποιο από τα δύο βρούμε, είναι ακριβώς το ίδιο φάρμακο

Το  κάθε κουτί από το φάρμακο αυτό περιέχει δύο μικρά  φιαλίδια 

Οδηγίες για τη περίπτωση που η εξέταση έχει προγραμματιστεί να γίνει το απόγευμα

Το  πρωί της ίδιας ημέρας που έχει προγραμματιστεί να γίνει η εξέταση  και  περί ώρα 8:00, ρίχνουμε  το ένα φιαλίδιο μέσα  σε μισό   ποτήρι με δροσερό νερό και το πίνουμε. Μετά  πίνουμε πολλά καθαρά και διαυγή υγρά, όπως νερό,  τσάϊ,  χαμομήλι, αναψυκτικά, σουρωμένους χυμούς, καφέ, με ρυθμό ένα ποτήρι κάθε 15 – 30 λεπτά της ώρας.

Στις 12:00, το μεσημέρι  επαναλαμβάνουμε  την  ίδια ακριβώς διαδικασία με το άλλο φιαλίδιο, δηλαδή το ρίχνουμε σε μισό ποτήρι δροσερό νερό και το πίνουμε  και πάλι μαζί με πολλά  υγρά.

Προσοχή

Από  τη  στιγμή  που ξεκινάμε  την προετοιμασία και μετά 

ΟΧΙ  ΦΑΓΗΤΟ, ΟΧΙ ΓΑΛΑ

ΟΧΙ  ΥΓΡΑ  ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΡΩΜΑ (π.χ. βυσινάδα)

Είναι  σημαντικό να ακολουθήσετε τις παρακάτω οδηγίες:

Να πίνετε όσα περισσότερα υγρά μπορείτε,  μέχρι  και   λίγο πριν από την εξέταση.

Να έχετε κάποιο συνοδό μαζί σας.

Απαγορεύεται  αυστηρά  η οδήγηση  μετά  την εξέταση.

Να  αναφέρετε τα φάρμακα που παίρνετε και ειδικά τα αντιδιαβητικά, τα αντιαιμοπεταλιακά και τα αντιπηκτικά.

Να αναφέρετε τις χρόνιες παθήσεις και ιδιαίτερα εάν είστε σακχαροδιαβητικός και εάν είστε φορέας του ιού της ηπατίτιδας ή του συνδρόμου της  επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS).

Να προσκομίσετε τις ιατρικές εξετάσεις, που έχουν προηγηθεί και το ιατρικό σας ιστορικό.

Εάν παίρνετε θεραπεία με αντιδιαρροϊκά ή με σίδηρο από το στόμα, να τα σταματήσετε δύο μέρες πριν.

Την ημέρα που θα κάνετε την εξέταση, θα πάρετε τα φάρμακά σας κανονικά.

ΠΑΡΑΚΑΛΩ  ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ  ΜΑΖΙ  ΜΑΣ ΓΙΑ  ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ  ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ ΣΤΟ: 6944 267209