Επιλέξτε την ενότητα της Ενδοκρινικής Χειρουργικής
που σας ενδιαφέρει

Η αποθησαύριση ιατρικών γνώσεων που καθημερινά αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο και η εφαρμογή της σύγχρονης υψηλής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας στο χώρο της  Χειρουργικής, μετέβαλαν σε πρωτόγνωρο βαθμό, όχι μόνο τη φιλοσοφία της  θεραπευτικής προσέγγισης, αλλά και τον τρόπο για την αντιμετώπισή τους, αφού εισήχθησαν  εντελώς καινούριες διαγνωστικές μέθοδοι και επινοήθηκαν νέες χειρουργικές τεχνικές, που χωρίς αμφιβολία εξασφαλίζουν ασφαλέστερη προεγχειρητική  διάγνωση, καθώς και αποτελεσματικότερη και οικονομικότερη θεραπεία. 

Το πλήθος, όμως, των πληροφοριών που δημοσιεύονται με ταχύτατο ρυθμό στα ιατρικά περιοδικά, οδηγεί σε απόγνωση το γιατρό της μάχιμης Ιατρικής, αυτόν που επιθυμεί να συνδυάζει την καθημερινή του πράξη με τις σύγχρονες επιστημονικές τάσεις. Η δυσκολία επιτείνεται από το γεγονός ότι οι πληροφορίες συχνά αλληλοσυγκρούονται ή αλληλοαναιρούνται, ενώ η αποσπασματική προσέγγισή τους δημιουργεί τον κίνδυνο να οδηγήσει σε μονόπλευρη αντιμετώπιση. 

Ο εντυπωσιακός, εξάλλου, όγκος των γνώσεων οδήγησε μοιραία στην κατάτμηση του αντικειμένου της Γενικής Χειρουργικής και επέβαλε την εγρήγορση σ’ όλη την επιστημονική ιατρική κοινότητα. Φυσικά αυτό στην πρακτική μορφή του οδήγησε στην ολοένα και σε πιο πυκνά διαστήματα ενημέρωση των επιστημόνων και των ερευνητών, πολύ περισσότερο, όμως, στη συνεχή εξειδίκευση των ιατρών. 

Αναπόδραστα, τα θεαματικά επιτεύγματα της χειρουργικής των ενδοκρινών αδένων δημιούργησαν ένα νέο, με αλματώδη εξέλιξη, κλάδο που αποδίδεται με τον όρο «Ενδοκρινική Χειρουργική». Αδιαμφισβήτητα, η χειρουργική των ενδοκρινών αδένων αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της Χειρουργικής, το οποίο αφορά σοβαρές καλοήθεις ή κακοήθεις παθήσεις του ανθρώπινου οργανισμού. Η εκρηκτική εξέλιξη της βιοϊατρικής τεχνολογίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έδωσε τεράστια ώθηση στην  ιατρική γνώση και προσέφερε πράγματι νέες διαγνωστικές δυνατότητες, ανοίγοντας παράλληλα νέους θεραπευτικούς ορίζοντες στην αντιμετώπιση των παθήσεων των ενδοκρινών αδένων.

Η Ενδοκρινική Χειρουργική  περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους πεδία:

• Χειρουργικές παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα
• Χειρουργικές παθήσεις των παραθυρεοειδών αδένων
• Χειρουργικές παθήσεις των επινεφριδίων
• Ενδοκρινείς όγκοι του πεπτικού συστήματος.

Στην καθημερινή χειρουργική πράξη συχνά δημιουργείται το ερώτημα εάν, ένας άρρωστος που έπασχε ή πάσχει από κάποιο ενδοκρινικό νόσημα μπορεί να υποβληθεί με ασφάλεια σε μια προγραμματισμένη ή επείγουσα εγχείρηση. Μολονότι είναι όχι μόνο δύσκολο αλλά και επικίνδυνο να δοθεί, μία γενική, απάντηση στο ερώτημα αυτό, εν τούτοις οι σημερινές μας γνώσεις σχετικά με τη διάγνωση και την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων επιτρέπουν την υιοθέτηση ορισμένων αρχών και την τήρηση συγκεκριμένων κανόνων.

Στις βασικές αρχές περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Ο άρρωστος που αναφέρει στο ιστορικό του ενδοκρινικό νόσημα πρέπει να οδηγείται στο χειρουργείο για την εκτέλεση χειρουργικής επέμβασης οποιασδήποτε βαρύτητας σε ευμεταβολική κατάσταση.
2. Να υπάρχει η απαραίτητη εργαστηριακή υποδομή και φαρμακευτική κάλυψη.
3. Ο θεράπων χειρουργός να έχει ικανοποιητικές βασικές γνώσεις για τη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση των καταστάσεων που μπορεί να προκύψουν.
4. Να έχει τη δυνατότητα άμεσης συνεργασίας με εξειδικευμένους γιατρούς συμπληρωματικών ειδικοτήτων.

Με γνώμονα τις αρχές αυτές θα πρέπει να τηρηθούν ορισμένοι κανόνες, η παράβαση των οποίων με απόλυτη βεβαιότητα, θα οδηγήσει σε πολύπλοκα και πολλές φορές μη ανατάξιμα προβλήματα. Ιδιαίτερη σημασία έχει οι κανόνες αυτοί όχι μόνο να τηρηθούν πιστά αλλά και με την αναφερόμενη παρακάτω αλληλουχία. Έτσι, η γενική τακτική στην αντιμετώπιση οποιουδήποτε χειρουργικού νοσήματος σε ένα «ενδοκρινικό» άρρωστο πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:

1. Εντόπιση του υπάρχοντος ενδοκρινικού συνδρόμου.
2. Εκτίμηση του βαθμού διαταραχής που έχει προκληθεί στη λειτουργία του οργανισμού.
3. Διόρθωση των υποκείμενων διαταραχών έτσι ώστε η εγχείρηση να ξεκινήσει με τον άρρωστο σε ευμεταβολική κατάσταση.
4. Επίγνωση των μεταβολικών διαταραχών που μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της εγχείρησης και δυνατότητα αντιμετώπισης διεγχειρητικά.
5. Συχνή αξιολόγηση της μεταβολικής κατάστασης του αρρώστου στην άμεση μετεγχειρητική φάση και γνώση του τρόπου διόρθωσης των διαταραχών που θα προκύψουν.
6. Σταθεροποίηση του ευμεταβολικού καθεστώτος πριν από την έξοδο από το νοσοκομείο.

Στις καταστάσεις «αυξημένης ετοιμότητας» του οργανισμού (stress), όπως είναι μία εγχείρηση ή η νοσηρή κατάσταση που επιβάλλει τη διενέργεια μιας εγχείρησης, το πρώτο από τα συστήματα που κινητοποιούνται είναι το νευροενδοκρινικό. Οι εκπεμπόμενες εντολές, τόσο από το περιφερικό, όσο και από το κεντρικό νευρικό σύστημα στις περιπτώσεις αυτές μετάγονται στους ιστούς-στόχους και υλοποιούνται με τη μορφή χυμικών μεταβιβαστών, που είναι οι ορμόνες και τα ρυθμιστικά πεπτίδια. Επομένως, για να τεθεί ο οργανισμός στην απαραίτητη αυτή «κατάσταση ετοιμότητας», θα πρέπει οι ενδοκρινείς αδένες να είναι σε θέση να συνθέσουν και να απελευθερώσουν τις ποσοτικά και ποιοτικά κατάλληλες ορμόνες που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση. Η διαταραχή στη σύνθεση και την απελευθέρωση των δραστικών αυτών ουσιών, καθώς επίσης και η αδυναμία χρησιμοποίησής τους από τους ιστούς-στόχους οδηγούν στην εμφάνιση των ενδοκρινικών συνδρόμων, ο αντίκτυπος των οποίων είναι άμεσος στη μεταβολική ισορροπία του οργανισμού. Επειδή σε τέτοιες καταστάσεις «εκτάκτων αναγκών» του οργανισμού, ο αντίκτυπος αυτός μπορεί να είναι από σοβαρός μέχρι δραματικός, ο θεράπων χειρουργός θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις βασικές τουλάχιστον μεταβολικές διαταραχές και να παρέμβει αποτελεσματικά για τη διόρθωσή τους.

Έτσι, εφόσον η οποιαδήποτε χειρουργική πράξη πραγματοποιηθεί μέσα στα πλαίσια των αρχών που περιεγράφηκαν και τηρηθούν οι προαναφερόμενοι κανόνες τακτικής, μπορεί να λεχθεί ότι ο «ενδοκρινικός» άρρωστος μπορεί να αντιμετωπίσει: α) μία προγραμματισμένη εγχείρηση με τις ίδιες πιθανότητες δι- και μετεγχειρητικής νοσηρότητας – θνητότητας όπως οι άλλοι άρρωστοι και β) μία επείγουσα εγχείρηση με πιθανότητες δι-και μετεγχειρητικής νοσηρότητας – θνητότητας που είναι ευθέως ανάλογες του βαθμού των υφιστάμενων μεταβολικών διαταραχών.

Σκοπός αυτής της συγγραφής είναι η παροχή θεωρητικών γνώσεων και η εμβάθυνση στους μηχανισμούς παθοφυσιολογίας που οδηγούν στην ανάπτυξη των παθήσεων των ενδοκρινών αδένων, στην έγκαιρη διάγνωση και εργαστηριακή διερεύνηση, στη περιεγχειρητική φροντίδα και τελικά στις τεχνικές χειρουργικής θεραπείας αυτών.

Περιέχονται τα κάτωθι γνωστικά αντικείμενα:

• Παθοφυσιολογία των χειρουργικών παθήσεων των ενδοκρινών αδένων.
• Διάγνωση και παρακολούθησή τους.
• Χειρουργικές ενδείξεις σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
• Παραδοσιακές και νέες χειρουργικές τεχνικές.
• Επικουρικές νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται προ- ή διεγχειρητικά.
• Η περιεγχειρητική και όψιμη μετεγχειρητική παρακολούθηση.
• Τα αποτελέσματα της βασικής έρευνας στις παθήσεις των ενδοκρινών αδένων.

Στην προσπάθεια αυτή δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην παράθεση  των πλέον σύγχρονων δεδομένων και απόψεων αναφορικά με τα τελευταία επιτεύγματα της Ενδοκρινικής Χειρουργικής. Αποτελεί μια κυρίως κλινική προσέγγιση που γράφτηκε βασισμένη σε σύγχρονες απόψεις, όπως αυτές εκφράζονται κυρίως σε κλασσικά σύγχρονα συγγράμματα και ανασκοπήσεις, από συγγραφείς με ιδιαίτερη και πολυετή ενασχόληση στο θέμα. Επίσης χρησιμοποιήθηκε η πλέον αξιόπιστη και έγκυρη βιβλιογραφία που αφορούσε   σύγχρονες σημαντικές ξενόγλωσσες ερευνητικές δημοσιεύσεις.

Η συγγραφή αυτή απευθύνεται κυρίως στον κλινικό γιατρό και θα είναι χρήσιμη στους νέους συναδέλφους, χειρουργούς, παθολόγους, ενδοκρινολόγους και ακτινοδιαγνώστες, αλλά και για εκείνους που έχουν καθιερωθεί στο χώρο τους, αλλά αισθάνονται την ανάγκη και επιθυμούν να εκσυγχρονίσουν τις γνώσεις τους. Κύριος στόχος κατά την συγγραφή της ήταν η αξιολόγηση της υπάρχουσας διεθνούς εμπειρίας και η παρουσία της με συνοπτικό αλλά και, κατά το δυνατόν, εύληπτο τρόπο, όσον αφορά την παθοφυσιολογία, την κλινική εικόνα, την διαγνωστική προσπέλαση και την θεραπευτική αντιμετώπιση των χειρουργικών παθήσεων των ενδοκρινών αδένων. Επιπλέον  έχω την εντύπωση ότι θα καλύψει ένα σοβαρό κενό που αναμφισβήτητα υπάρχει στην ελληνική ιατρική βιβλιογραφία.