Ο οξύς κοιλιακός πόνος αποτελεί τη συχνότερη αιτία εισαγωγών στα νοσοκομεία. Επειδή ο πόνος αυτός είναι σφοδρός και δριμύς, ο ασθενής αναγκάζεται να ζητήσει επείγουσα ιατρική βοήθεια από τις υπηρεσίες υγείας, αμέσως μετά την έναρξή του. Στο 25% των ασθενών απαιτείται χειρουργική θεραπεία, που συχνά έχει επείγοντα χαρακτήρα, ενώ στο υπόλοιπο 75% η θεραπεία είναι συντηρητική. Κατά συνέπεια, ο κλινικός γιατρός πρέπει να διαγνώσει έγκαιρα και ορθά την πάθηση που προκαλεί τον κοιλιακό πόνο, ώστε ο ασθενής να τύχει κατάλληλης και αποτελεσματικής θεραπείας.
Η διαγνωστική ακρίβεια των νέων γιατρών στη διάγνωση της υποκείμενης πάθησης που παράγει τον οξύ κοιλιακό πόνο δεν υπερβαίνει το 50% και των έμπειρων ιατρών το 70%. Η χαμηλή αυτή διαγνωστική ακρίβεια έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των επειγουσών εισαγωγών στο νοσοκομείο κατά 20-30% και τη διενέργεια μη αναγκαίων χειρουργικών επεμβάσεων σε ποσοστό 15-25%.
Η συχνότερη αιτία του οξέος κοιλιακού πόνου που χρήζει χειρουργικής θεραπείας είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα και ακολουθεί ο κωλικός των χοληφόρωναπό λιθίαση.
Η οξεία εντερική απόφραξη (ειλεός)αποτελεί αρκετά συχνή αιτία κοιλιακού πόνου. Στην πλειονότητα των ασθενών με ειλεό, χωρίς ιστορικό κοιλιακής επέμβασης, υπάρχει απόφραξη του παχέος εντέρου από νεόπλασμα. Μετά, σε συχνότητα ακολουθεί ο ειλεός από συμφύσεις, σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά και έπονται σε συχνότητα η περίσφιξη βουβωνοκήλης και η συστροφή του σιγμοειδούς.
Λιγότερο συχνές αιτίες οξέος κοιλιακού πόνου είναι η οξεία εκκολπωματίτιδα, η οξεία παγκρεατίτιδακαι η διάτρηση πεπτικού έλκουςή άλλου κοίλου σπλάγχνου. Ακόμα σπανιότερες αιτίες είναι η ρήξη ανευρύσματος της κοιλιακής αορτήςκαι η οξεία εντερική ισχαιμία από έμφραξη της μεσεντερίου αρτηρίας.Η οξεία σαλπιγγίτιδα και η εξωμήτριος κύηση αποτελούν συχνές γυναικολογικές αιτίεςοξέος κοιλιακού πόνου. Η συστροφή του όρχεως στους άντρες με κρυψορχία είναι σχετικά σπάνιο νόσημα.
Από τις μη χειρουργικές παθήσεις, συχνή αιτία κοιλιακού πόνου είναι η οξεία βακτηριδιακή γαστρεντερίτιδα, η οποία είναι ιδιαίτερα συχνή κατά τους θερινούς μήνες, ενώ η ιογενής παρουσιάζει εξάρσεις ορισμένους μήνες του χρόνου. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής και η δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, η οποία μπορεί να παρουσιάζει κρίσεις δρεπάνωσης, που εκδηλώνονται με έντονα κοιλιακά άλγη.