Η μακρόχρονη πείρα, οι έρευνες σε τομείς βασικών επιστημών και εφαρμοσμένης κλινικής συνέδραμαν θεαματικά στην επινόηση πρωτοπόρων μεθόδων για την επίλυση σύνθετων χειρουργικών προβλημάτων, που σχετίζονται με τον οξύ κοιλιακό πόνο. Κατά τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί πάμπολλα καινοτόμα διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα που συμβάλλουν εντυπωσιακά στην ορθολογικότερη διαχείριση των ασθενών αυτών.
Δοθέντος ότι η αιτία του οξέος κοιλιακού πόνου είναι κάποια σοβαρή εξελισσόμενη ενδοκοιλιακή πάθηση, η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στη διάγνωση και τη θεραπεία μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες στην τελική έκβαση του ασθενή. Πράγματι, στις περιπτώσεις οξέων παθήσεων της κοιλιάς η θνητότητα συσχετίζεται άμεσα με το βαθμό καθυστέρησης, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στην έναρξη των συμπτωμάτων και τη χειρουργική παρέμβαση.
Το δίλημμα κατά την αντιμετώπιση του ασθενή με οξύ κοιλιακό πόνο εστιάζεται στο κρίσιμο ερώτημα, εάν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για επείγον χειρουργείο. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό απορρέει από το ιατρικό ιστορικό και την αξιολόγηση των κλινικοεργαστηριακών ευρημάτων, βάσει των οποίων θα αποκλειστούν 25 έως 50, ίσως και περισσότερες, παθήσεις που προκαλούν οξύ κοιλιακό πόνο. Ο γιατρός που εξετάζει έναν ασθενή με οξύ κοιλιακό πόνο θα πρέπει να διασαφηνίσει κλινικά και να επαληθεύσει με τις εργαστηριακές και τις απεικονιστικές εξετάσεις, μια από τις παρακάτω καταστάσεις:
- Επιβάλλεται ή όχι επείγον χειρουργείο;
- Υπάρχει χρόνος για διεξοδικότερο διαγνωστικό έλεγχο και συντηρητική αντιμετώπιση;
- Υποκρύπτεται οξεία χειρουργική πάθηση;
Οι ασθενείς με οξύ κοιλιακό πόνο είναι προτιμότερο να χειρουργούνται με γενική αναισθησία. Εάν υπάρχουν σύνθετα καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, θα χρειαστεί μετεγχειρητικά νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Η θέση της τομής στο κοιλιακό τοίχωμα για τις ανοικτές επεμβάσεις και οι θέσεις εισόδου των trocar για τις λαπαροσκοπικές, θα εξαρτηθεί από την πιθανολογούμενη διάγνωση π.χ. τομή Mc Burney σε οξεία σκωληκοειδίτιδα, εγκάρσια τομή στο δεξιό υποχόνδριο σε οξεία χολοκυστίτιδα ή μέση υπεροµφάλιο τομή σε διάτρηση πεπτικού έλκους. Εάν η διάγνωση της νόσου δεν είναι σαφής και υπάρχουν ευρήματα διάχυτης περιτονίτιδας, επιλέγεται η μέση τομή, επειδή αυτή μπορεί να επεκταθεί και προς τις δύο κατευθύνσεις, πάνω ή και κάτω από τον ομφαλό, καθιστώντας εύκολη την προσπέλαση όλων των ενδοκοιλιακών οργάνων και χώρων.
Εάν ο χειρουργός διαθέτει εμπειρία και υπάρχει κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, η επέμβαση πραγματοποιείται με τη λαπαροσκοπική μέθοδο, καθόσον η λαπαροσκοπικές τεχνικές έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού οξέων χειρουργικών παθήσεων. Εάν το υποτιθέμενο πάσχον όργανο βρεθεί να έχει φυσιολογική μορφολογία και δεν πάσχει, τότε με τη λαπαροσκόπηση ελέγχεται ευχερέστερα και ασφαλέστερα όλη η περιτοναϊκή κοιλότητα για την αποκάλυψη της πραγματικής παθολογίας. Η λαπαροσκόπηση αναδεικνύεται ιδιαίτερα επωφελής κυρίως σε δύο ομάδες ασθενών: α) σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας στις οποίες συχνά η διαφορική διάγνωση από γυναικολογικές παθήσεις είναι δυσχερής και β) σε παχύσαρκα άτομα, στα οποία η ανοικτή επέμβαση θα απαιτούσε μια εξαιρετικά μεγάλη τομή.