Η διαχείριση των ασθενών με οξύ κοιλιακό πόνο με τη λαπαροσκοπική μέθοδο έχει δύο σκέλη, το διαγνωστικό και το θεραπευτικό. Η ευρεία εφαρμογή των λαπαροσκοπικών τεχνικών στην κλινική χειρουργική πράξη σε συνδυασμό με την τεχνολογική εξέλιξη, κατέστησαν τους χειρουργούς ικανούς στην αντιμετώπιση ακόμα και των πιο σύνθετων χειρουργικών παθήσεων που προκαλούν οξύ κοιλιακό πόνο.
Η διαγνωστική αξία της λαπαροσκόπησης ανέρχεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 85%. Στο 25% των ασθενών η πρωταρχική διάγνωση της αιτίας που προκαλεί οξύ κοιλιακό πόνο ανατρέπεται με την λαπαροσκόπηση με αποτέλεσμα να αποφεύγεται μια περιττή και ανώφελη κοιλιοτομή. Σε ένα ποσοστό 10% των περιπτώσεων, όπου δεν ολοκληρώνεται η επέμβαση λαπαροσκοπικά, επιλέγεται καλύτερη προσπέλαση της περιτοναϊκής κοιλότητας, στα πλαίσια του μικρότερου χειρουργικού τραύματος.
Οι αντενδείξεις για τη χρήση της λαπαροσκόπησης σε ασθενείς με οξύ κοιλιακό πόνο είναι: 1) η βαριά περιτονίτιδα που χρονολογείται πέραν των 24 ωρών, 2) το σηπτικό shock, 3) ο έντονος μετεωρισμός από εντερική απόφραξη ή εντερική πάρεση, 4) οι πολλές συμφύσεις από προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις, 5) η βαριά καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, 6) Η αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση και 7) Η έλλειψη επαρκούς εμπειρίας στις προχωρημένες λαπαροσκοπικές τεχνικές.
Η μετατροπή της λαπαροσκόπησης σε ανοικτή κοιλιοτομή συμβαίνει σε ποσοστό περίπου 40% και εξαρτάται από την εμπειρία του χειρουργού. Η επείγουσα λαπαροσκόπηση γίνεται με τις ίδιες συνθήκες που γίνεται και η επείγουσα κοιλιοτομή, με τη διαφορά ότι ο ενδοσκόπος χειρουργός θα πρέπει να είναι άρτια εκπαιδευμένος στην λαπαροσκοπική τεχνική, καθόσον με την διαγνωστική λαπαροσκόπηση διαγιγνώσκεται η παθολογία της περιτοναϊκής κοιλότητας και στον ίδιο χειρουργικό χρόνο ολοκληρώνεται και η οριστική χειρουργική θεραπεία.
Ο ασθενής τοποθετείται στο χειρουργικό τραπέζι σε ύπτια θέση. Η εγκατάσταση του πνευμοπεριτοναίου γίνεται κατά περίπτωση, είτε ανοικτά με τη τεχνική κατά Hasson, ή κλειστά με βελόνη Vere’s. Το λαπαροσκόπιο εισάγεται από την περιοχή του ομφαλού ή από το αριστερό υποχόνδριο. Ανάλογα με τα ευρήματα της λαπαροσκόπησης και την βαρύτητα της νόσου εφαρμόζεται είτε λαπαροσκοπική θεραπεία είτε ανοικτή κοιλιοτομή.
Σε ασθενείς με οξύ κοιλιακό πόνο, η διαγνωστική και θεραπευτική λαπαροσκόπηση έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα και οφέλη:
- Ακριβής διάγνωση της νόσου
- Δυνατότητα διάγνωσης και θεραπείας σε ένα χρόνο
- Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος
- Ταχεία ανάνηψη
- Σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο
- Μείωση μετεγχειρητικών επιπλοκών (φλεγμονή, αιματώματα, κήλη)
- Μικρότερο κόστος ανά περιστατικό
Οι χειρουργικές παθήσεις της κοιλιάς που θεραπεύονται με τις λαπαροσκοπικές τεχνικές είναι οι εξής:
- Σκωληκοειδεκτομή
- Διάτρηση πεπτικού έλκους
- Παθήσεις των ωοθηκών
- Εξωμήτριος κύηση
- Οξεία σαλπιγγίττιδα
- Εντερικές συμφύσεις
- Εκκολπωματίτιδα
- Οξεία εντερική απόφραξη
- Νόσος του Crohn
- Εκκόλπωµα Meckel
Ειδικότερα, στον ασθενή με νοσογόνο παχυσαρκία η μέθοδος είναι σαφώς πλεονεκτικότερη, καθόσον είναι ευχερής η προσέγγιση όλης της περιτοναϊκής κοιλότητας, ευχερέστερη η μετεγχειρητική κινητοποίηση και δεν επιβαρύνεται το αναπνευστικό σύστημα από τη χειρουργική τομή και το μετεγχειρητικό πόνο. Για τους λόγους αυτούς η λαπαροσκοπική μέθοδος θεωρείται μέθοδος πρώτης επιλογής στους παχύσαρκους ασθενείς με οξύ κοιλιακό πόνο.
Στα παιδιά η λαπαροσκοπική φροντίδα είναι εφικτή με την χρησιμοποίηση λαπαροσκοπίου των 3 ή 5mm και αναλόγου πάχους λαβίδων.
Σαν κατακλείδα, η διαγνωστική λαπαροσκόπηση είναι μια μέθοδος εφικτή, ασφαλής και αποτελεσματική με ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό επιτυχίας (>90% ). Δίνει τη δυνατότητα τεκμηρίωσης της διάγνωσης και διαμορφώνει το σχέδιο της οριστικής θεραπείας. Οι «λευκές» λαπαροτομές αποφεύγονται σε ποσοστό 5- 10%.
Η ολοκλήρωση της χειρουργικής θεραπείας με λαπαροσκοπικές τεχνικές είναι εφικτή ακόμη και στις περιπτώσεις γενικευμένης περιτονίτιδας, που οφείλεται σε ρήξη σκωληκοειδούς απόφυσης ή διάτρηση πεπτικού έλκους. Στις περιπτώσεις διάτρησης του παχέος εντέρου παρατηρείται υψηλό ποσοστό μετατροπής της λαπαροσκόπησης σε ανοικτή κοιλιοτομή.