ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΔΑ ΑΠΟ ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ (ΓΟΠ)

Τι είναι η οισοφαγίτιδα: Ορισμός

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια κατάσταση κατά την οποία το περιεχόμενο του στομάχου, με προεξάρχοντα τα όξινα γαστρικά υγρά, μετακινούνται παλίνδρομα από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Αραιά επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης εκδηλώνονται και σε φυσιολογικά άτομα, χωρίς αυτά να προκαλούν ιδιαίτερα συμπτώματα.

Όταν όμως η συχνότητα των γαστροοισοφαγικών παλινδρομήσεων αυξηθεί πέρα από ένα βαθμό και συνοδεύεται από συμπτώματα, τότε μιλάμε για παλινδρομική νόσο.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση µπορεί να συνοδεύεται από βλάβες του οισοφαγι­κού βλεννογόνου, δηλαδή πεπτική οισοφαγίτιδα, ή και από εξωοισοφαγικές κλινικές εκδηλώσεις από τους πνεύµονες, τα αυτιά, το φάρυγγα ή το λάρυγγα.

Η οισοφαγίτιδα είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα του ασθενούς. Το πιο συχνό από τα συμπτώματα είναι το οπισθοστερνικό κάψιμο, που αποτελεί ένα υποκειµενικό αίσθηµα καύσου ή πύρω­σης, που εντοπίζεται πίσω από το στέρνο ή την ξιφοει­δή απόφυση. Συχνά συνοδεύεται από όξινες ερυ­γές (ξυνίλες) ή πόνο και μπορεί να έχει ηµερήσια ή και νυκτερινή κατανοµή.

Πέρα από τη παλινδρόµηση όξινου γαστρικού περιεχο­µένου στον οισοφάγο, το οπισθοστερνικό κάψιμο μπορεί να οφείλε­ται και σε παλιν­δρόµηση αλκαλικού περιεχόµενου, σε λοίµωξη ή σε εξέλκωση του οισοφαγικού βλεννογόνου από φάρµακα.

Πόσο συχνή είναι η οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση

Δεν υπάρχει άτομο το οποίο δεν έχει αισθανθεί στη ζωή του το αίσθημα του οπισθοστερνικού καύσου. Συνήθως πρόκειται για ήπια ενοχλήματα, τα οποία εμφανίζονται παροδικά σε υγιείς ανθρώπους μετά από ένα πλούσιο και λιπαρό γεύμα, με παράλληλη  χρήση αλκοολούχων ποτών. Έχει υπολογισθεί ότι το 10-20% του πληθυσµού παρουσιάζει επεισόδια οπισθοστερ­νικού καύσου, που συµβαίνουν κατά αραιά χρο­νικά διαστήµατα, από µία φορά την εβδοµάδα µέχρι µία φορά το µήνα. Τα άτοµα αυτά ανακουφίζονται µε τη λήψη αντιόξινων φαρµάκων, συνή­θως χωρίς ιατρική συµβουλή.

Μόνο το 2% του πλη­θυσµού εκτιµάται ότι έχει συχνά συµπτώµατα οπι­σθοστερνικού αύσου και ενδοσκοπικά ευρήµατα πεπτικής οισοφαγίτιδας. Στους ασθενείς αυτούς τα συµπτώµατα συµβαίνουν συχνότερα από δύο φο­ρές την εβδοµάδα και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής.

To αί­σθηµα του συχνού, σχεδόν καθηµερινού, οπισθο­στερνικού καύσου συνοδεύεται από πεπτική οισο­φαγίτιδα στο 50-60% των ασθενών. Αντίστροφα, µόνο το 60-70% των ασθενών µε πεπτική οισοφα­γίτιδα παραπονείται για συχνά επεισόδια οπισθο­στερνικού καύσου. Hετήσια συχνότητα πεπτικής οισο­φαγίτιδας είναι 4,5 ασθενείς/100.000 πληθυσµού. Η γενική όµως εκτίµηση είναι ότι η συχνότητα της πεπτικής οισοφαγίτιδας δεν υπερβαίνει το 2% του πληθυσµού.

H συχνότητα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης είναι ίδια σε άνδρες και γυναίκες, και αυξάνει µετά την ηλι­κία των 40 ετών. Σηµαντικός προδιαθεσικός παρά­γοντας είναι η παχυσαρκία.

Ορισµένες καταστάσεις ή νοσήµατα προδιαθέ­τουν σε γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση, οπισθο­στερνικό καύσο και πεπτική οισοφαγίτιδα. Η συχνότητα των νοσηµάτων αυτών ποι­κίλλει. Για παράδειγµα, το 25% των εγκύων, ι­διαίτερα κατά το τρίτο τρίµηνο της κυήσεως, πα­ρουσιάζει σχεδόν καθηµερινά επεισόδια οπισθο­στερνικού καύσου λόγω γαστροοισοφαγικής πα­λινδρόµησης. Η διαβητική γαστροπάρεση µε συνο­δό οισοφαγίτιδα δεν είναι πολύ συχνή σε ασθενείς µε ινσουλινοεξαρτώµενο σακχαρώδη διαβήτη. Το σκληρόδερµα και το σύνδρο­µο Zollinger-Ellison, που συνήθως συνοδεύονται από πεπτική οισοφαγίτιδα, είναι σπάνια νο­σήµατα.

Λίγα  λόγια για τον  οισοφάγο

Ο οισοφάγος είναι ένας μυϊκός σωλήνας, που ενώνει το στόμα με το στομάχι. Οι μύες του οισοφάγου  με τις περισταλτικές κινήσεις προωθούν τα υγρά και τις στερεές τροφές από το στόμα προς το στομάχι.

Εσωτερικά ο οισοφάγος επενδύεται από ένα ευαίσθητο βλεννογόνο, όπως ακριβώς και το στόμα. Στον βλεννογόνο αυτό υπάρχουν αδένες που παράγουν βλέννα. Η βλέννα μαζί με το σάλιο βοηθούν στην προώθηση της τροφής προς το στομάχι.

Μέσα στο στομάχι παράγεται υδροχλωρικό οξύ το οποίο είναι ένα από τα πιο ισχυρά οξέα. Το  ίδιο  το στομάχι προφυλάσσεται από τη διαβρωτική δράση του υδροχλωρικού οξέος από ένα στρώμα βλέννας, που επαλείφει τον εσωτερικό αυλό. Ο οισοφάγος δεν διαθέτει  προστατευτικούς μηχανισμούς κατά του υδροχλωρικού οξέος  και γι ’αυτό παθαίνει σοβαρές βλάβες, όταν το οξύ αυτό βρεθεί στον αυλό του οισοφάγου.

Στους υγιείς ανθρώπους υπό φυσιολογικές  συνθήκες το περιεχόμενο του στομάχου δεν παλινδρομεί προς τον οισοφάγο, επειδή υπάρχει ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας. Με τον τρόπο  αυτό προφυλάσσεται   ο οισοφάγος  από τα βλαβερά όξινα  γαστρικά   υγρά.

Τι είναι ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ)

Στην περιοχή που ενώνεται ο οισοφάγος με το στομάχι υπάρχει ο Κάτω Οισοφαγικός Σφιγκτήρας (ΚΟΣ), που  κλείνει στεγανά τη θέση  αυτή και επιτρέπει τη δίοδο των  υγρών και της  τροφής μόνο  προς μία κατεύθυνση δηλαδή από τον οισοφάγο προς το στομάχι. Παρεμποδίζει έτσι  την παλινδρόμηση (το πισωγύρισμα) του περιεχομένου του στομάχου  προς τον οισοφάγο, εκτός  από τις  περιπτώσεις  εμετού ή ρεψίματος.

Ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας έχει µή­κος 2-4 cm και αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες. Βρίσκεται στο επίπεδο του διαφράγµατος και αντι­στοιχεί σε ζώνη υψηλής πίεσης. Η πίεση ηρεµίας του σφιγκτήρα σε κατάσταση νηστείας είναι 10-45 mmHg. Η πίεση αυτή εµποδίζει την παλινδρόµηση του γαστρικού περιεχοµένου στον οισοφάγο.

Κατά την κατάποση, µόλις το περισταλτικό κύµα φθάσει πάνω από το καρδιακό στόµιο του οισοφάγου, ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας χαλάται, ώστε να επιτρέψει τη δίοδο του βλωµού στο στόµαχο. Στη διάρκεια χάλασης του σφιγκτήρα η πίεση εί­ναι ίδια µε εκείνη του στοµάχου. Μετά από τη δίο­δο του βλωµού ακολουθεί σύ­σπαση του σφιγκτήρα και η προοδευτική επάνοδος του τόνου στην πίεση ηρεµίας.

Η πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτή­ρα είναι ενδογενής και επηρεάζεται από ορισµένα χολινεργικά ερεθίσµα­τα, που µεταβιβάζονται µέσω του πνευµονογα­στρικού. Τα µεγάλα γεύµατα, οι τροφές πλούσιες σε λίπος, η καφεΐνη, η σοκολάτα, οι χυμοί των εσπεριδοειδών, τα αλκοολούχα ποτά, τα καρυκεύματα, οι πίτες µε φύλ­λο από ζύµη, το κάπνισµα, η διάταση του στοµάχου και ορισµένα φάρµακα µειώνουν την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτή­ρα, ευοδώνουν τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και προκαλούν αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου.

Τα συχνότερα φάρμακα που μειώνουν την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα είναι τα ακόλουθα: Οι ανταγωνιστές των διαύλων ασβεστίου, τα αντιχοληνεργικά, η θεοφυλίνη, οι ανταγωνιστές των β-αδρενεργικών υποδοχέων, το γλυκαγόνο, η σωματοστατίνη, η προγεστερόνη, τα βαρβιτουρικά, η διαζεπάμη και η ντοπαμίνη.

Ορισµένα εντερικά πεπτίδια όπως η σεκρετίνη, η χολοκυστοκινίνη, το γλυκαγόνο και το αγγειο­δραστικό εντερικό πολυπεπτίδιο επίσης µειώνουν την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Αντίθετα, η γαστρίνη, η µοτιλίνη, το παγκρεατικό πολυπεπτίδιο και η βοµβεσίνη αυξάνουν την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Επίσης, η χολοκυστοκινίνη που εκκρίνεται µετά τα γεύµα­τα προκαλεί µείωση της πίεσης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Τέλος, η προγεστερόνη µειώνει την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα στη διάρκεια της κύησης.

Τι είναι οι όξινες αναγωγές

Η φυσιολογική λει­τουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα παρεµποδίζει την ελεύθερη γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση. Όµως, βραχέα επεισόδια γαστρο­οισοφαγικής παλινδρόµησης συµβαίνουν και στα φυσιολογικά άτοµα, λόγω των παροδικών χαλά­σεων του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα.

Στα φυσιολογικά άτοµα, λοιπόν, ο κάτω οισοφα­γικός σφιγκτήρας υφίσταται «παροδικές χαλάσεις», δηλαδή παροδική µείωση της πίεσης του, πολύ μικρής διάρκειας, που δεν συνοδεύονται από κατάποση. Στα επεισόδια αυτά, συμβαίνει γαστρο­οισοφαγική παλινδρόµηση όξινου περιεχόµενου, η οποία εξουδετερώνεται από τους φυσιολογικούς µηχανισµούς εξουδετέρωσης της όξινης αναγωγής. Από τους μηχανισμούς αυτούς οι σημαντικότεροι είναι: η φυσιολογική κινητικότητα του οισοφάγου, η έκκριση σάλιου και η βαρύτητα.

Ο φυσιολογικός περισταλτισµός του οισοφά­γου προωθεί ταχύτατα στο στομάχι το όξινο πε­ριεχόµενο που παλινδρόµησε, ώστε ο οισοφαγι­κός βλεννογόνος να µην παραµένει για µεγάλο χρο­νικό διάστηµα εκτεθειµένος στο βλαπτικό όξινο ερέθισµα. Το σάλιο έχει αλκαλικό ΡΗ (6-7) και εκκρίνεται σε περίσσεια κατά την είσοδο οξέος στον οισοφάγο (οισοφαγο-σιελικό αντανακλαστικό). Αν και συµπεριφέρεται σαν ασθενής βάση, συμβάλλει στη µερική εξουδετέρωση του όξινου ΡΗ. Τέλος, η βαρύτητα συµβάλλει στην ταχεία ροή του οισοφα­γικού περιεχόµενου στο στόµαχο.

Στους ασθενείς µε σκληροδερµία, η υποκινητικότητα του οισοφάγου παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην πρόκληση συµπτω­µάτων οπισθοστερνικού καύσου και τη δηµιουρ­γία οισοφαγίτιδας. Επίσης, σε χρόνια κατακεκλι­µένους ασθενείς η χορήγηση φαρµάκων µε µορ­φή δισκίων και µικρή ποσότητα νερού, µπορεί να προκαλέσει έλκη στον οισοφάγο από τη µακρά παραµονή των δισκίων σε επαφή µε τον οισοφαγικό βλεννογόνο.

Γιατί γίνεται η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η πιο συνηθισµένη αιτία οπισθοστερνικού καύ­σου είναι η όξινη γαστροοισοφαγική παλινδρόµη­ση, δηλαδή η παλινδρόµηση όξινου περιεχοµένου του στοµάχου προς τον οισοφάγο. Η σημαντικότερη αιτία για να γίνει γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση είναι η ανε­πάρκεια του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, που οφείλεται είτε σε ελάττωση της πίεσης ηρεµίας είτε στην παρουσία συχνών παροδικών χαλά­σεων του σφιγκτήρα.

Σε φυσιολογικές συνθήκες ο κάτω οι­σοφαγικός σφιγκτήρας διατηρεί μια βασική πίεση, η οποία παρεµποδίζει τη γαστροοισοφαγική παλιν­δρόµηση. Οι ασθενείς µε παλινδρόµηση έχουν χαµηλότερη πίεση στον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα σε σχέση µε το γενικό πληθυσµό και αυτή η µειωµένη πίεση σχετίζεται µε αυξηµένη συχνότητα επεισοδίων γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης.

Η µειωµένη πίεση ηρεµίας του σφιγκτήρα δεν αποτελεί το μοναδικό υπεύθυνο μηχανισμό για να γίνει παλινδρόµηση, κα­θώς λιγότερο από το 30% των ασθενών µε παλιν­δρόµηση έχουν υποτονικό σφιγκτήρα.

Στους α­σθενείς που έχουν φυσιολογική πίεση στον κάτω οι­σοφαγικό σφιγκτήρα, ο υπεύθυνος μηχανισμός για να γίνει παλιν­δρόµηση είναι οι παροδικές χαλάσεις του σφιγκτήρα. Οι χαλάσεις αυτές δεν συνοδεύουν την κατάποση και φαίνεται ότι ο ρόλος τους είναι σηµαντικός.

Τα επεισόδια των παροδικών χαλάσεων του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα αυ­ξάνουν µε τη λήψη τροφής και µε την καθυστερημένη κένωση του στοµάχου, οποιασδήποτε αι­τιολογίας.

Στα υγιή άτοµα, παλινδρόµηση συµβαίνει µόνο κατά τη διάρκεια των παροδικών χαλάσεων, ενώ στους ασθενείς µε παλινδρομική νόσο οι παροδικές χαλάσεις ευ­θύνονται για το µεγαλύτερο ποσοστό των παλιν­δροµικών επεισοδίων. Συνήθως παρουσιάζονται στη διάρκεια της µέρας και δεν συµβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η ήπια ή µετρίου βαθµού ηµερήσια γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση οφεί­λεται κυρίως στην αυξηµένη συχνότητα των παρο­δικών χαλάσεων του κάτω οισοφαγικού σφιγ­κτήρα, καθώς ο σφιγκτήρας έχει συνήθως φυσιο­λογική πίεση ηρεµίας.

Όταν υπάρχει σηµαντική µείωση ή απώλεια της πίεσης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, τα επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης εί­ναι συχνά, ιδιαίτερα κατά τη νύκτα. Στους ασθε­νείς αυτούς η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση είναι σηµαντική και συνοδεύεται συνήθως από βα­ριά οισοφαγίτιδα και συμπτώματα.

Ορισμένα  φάρμακα, τροφές και ουσίες (όπως π.χ. νικοτίνη, αλκοόλ, καφεΐνη, Cola) προκαλούν χαλάρωση του σφιγκτήρα. Τα στενά ρούχα και η σφιχτή ζώνη πιέζουν το στομάχι και εξαναγκάζουν τα γαστρικά υγρά να παλινδρομήσουν προς τον οισοφάγο. Στους παχύσαρκους ανθρώπους συγκεντρώνεται λίπος μέσα στην κοιλιά, το οποίο, αφενός πιέζει το στομάχι και αφετέρου περιορίζει τον ελεύθερο χώρο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκπτυχθεί το στομάχι κατά τη λήψη φαγητού. Ως αποτέλεσμα το γαστρικό περιεχόμενο βρίσκεται  υπό συνεχή πίεση και εξαναγκάζεται να παλινδρομήσει προς τον οισοφάγο.

Ο ρόλος της διαφραγµατοκήλης

Για πολλά χρόνια η παρουσία διαφραγµατο­κήλης ήταν συνώνυµη µε την παλινδρόµηση και τον οπισθοστερνικό καύσο. Αργότερα, η δυσλειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα απέκτησε ιδιαί­τερη σηµασία στην παθογένεια της παλινδρόµη­σης και ο ρόλος της διαφραγµατοκήλης αµφι­σβητήθηκε. Όµως, τελευταία επιβεβαιώθηκε ο καταλυτικός ρόλος της διαφραγµατοκήλης στην αιτιοπαθογένεια της παλινδρόµη­σης, καθώς η παρουσία της επηρεάζει αρνητικά τη σωστή λειτουργία του σφιγκτήρα.

Η ύπαρξη διαφραγµα­τοκήλης αποτελεί τον κύριο επιβαρυντικό παρά­γοντα για την εµφάνιση πεπτικής οισοφαγίτιδας και η πλειονότητα των ασθενών µε οισοφαγίτιδα έχουν διαφραγµατοκήλη.

Καθώς το µέγεθος της διαφραγµα­τοκήλης αυξάνει, επιδεινώνεται προοδευτικά και η ανεπάρκεια του κάτω οισοφαγικού σφιγκτή­ρα και, κατά συνέπεια, αυξάνει η συχνότητα των επεισο­δίων γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης. Επίσης, η διαφραγµατοκήλη παρεµποδίζει την αποµάκρυν­ση του υλικού που παλινδρόµησε, καθώς αυτό πα­γιδεύεται στο σάκο της. Μέσω αυτών των µηχανι­σµών, η διαφραγµατοκήλη αποτελεί σηµαντικό προδιαθεσικό παράγοντα για την εµφά­νιση σοβαρότερων οισοφαγικών βλαβών και ίσως σχετίζεται µε αυξηµένη πιθανότητα ανάπτυξης οι­σοφάγου Barrett.

Τι είναι η αλκαλική οισοφαγίτιδα

Η αλκαλική οισοφαγίτιδα οφείλεται σε παλιν­δρόµηση περιεχόµενου από το δωδεκαδάκτυλο προς τον οισοφάγο, το οποίο ως γνωστό είναι αλκαλικό. Τα χολικά οξέα, η πεψίνη και η λυσολε­κιθίνη, που βρίσκονται άφθονα στο δωδεκαδάκτυλο, έχουν τοξική δράση στο επιθήλιο του οισο­φάγου, όπου προκαλούν νέκρωση, απόπτωση και έλκη.

Αλκαλική οισοφαγίτιδα έχουμε σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργικές επεµβάσεις στο στομάχι, µε ή χωρίς αφαίρεση του περιφερικού οισοφάγου, όπως η ολική γαστρεκτοµή µε οισοφαγο-νηστιδική α­ναστόµωση, η γαστρεκτοµή κατά Billroth ΙΙ και η βαγοτοµή µε γαστρεντεροαναστόµωση. Στις επεµβάσεις αυτές η χολή εκκρίνεται στην προ­σιούσα έλικα και µέσω του στοµάχου διοχετεύε­ται στην απιούσα έλικα. Οι ασθενείς συνήθως έχουν αλκαλική γαστρίτιδα, ενώ ορισµένοι ανα­πτύσσουν και αλκαλική οισοφαγίτιδα.

Οι ασθενείς με αλκαλική οισοφαγίτιδα αναφέρουν αίσθηµα συχνού επιγα­στρικού ή οπισθοστερνικού καύσου και πικρή γεύση στο στόμα λόγω αναγωγής της χολής. Τα συµπτώµατα αρχίζουν µετά από τη χειρουργική επέµβαση στο στομάχι και είναι βαρύτερα σε ασθενείς µε ολι­κή γαστρεκτοµή.

Λίγα λόγια για τον οισοφάγο Barrett

Στα φυσιολογικά άτοµα η µετάπτωση του πλα­κώδους οισοφαγικού στο κυλινδρικό γαστρικό ε­πιθήλιο σχηµατίζει µια ορατή κατά την ενδοσκό­πηση γραµµή, που έχει ελαφρά οδοντωτό σχήµα και ονοµάζεται οδοντωτή γραµµή ή γραµµή “Ζ”. Η γραµµή αυτή µπορεί να ευρίσκεται µέχρι και δύο εκατοστά ενδοθωρακικά, δηλαδή πάνω από το ση­µείο που συναντά το διάφραγµα τον οισοφάγο.

Σε µερικούς ασθενείς µε σοβαρή γαστρο­οισοφαγική παλινδρόµηση ή χρόνια φλεγµονή, η επιπολής εξέλκωση και η απόπτωση του πλακώ­δους οισοφαγικού επιθηλίου έχουν σαν αποτέλε­σµα την ανάπτυξη µεταπλαστικού κυλινδρικού ε­πιθηλίου στον οισοφάγο, που ονοµάζεται επιθήλιο Barrett. Το επιθήλιο αυτό έχει παρόµοιο χρώµα κατά την ενδοσκόπηση µε το βλεννογόνο του στο­µάχου. Είναι ορατό είτε σαν νησίδες µεταξύ υγιούς οισοφαγικού βλεννογόνου, είτε σαν γλώσσες επι­θηλίου Barrett οι οποίες ανέρχονται από την οδοντωτή γραµµή προς τον οισοφάγο, είτε τέλος κα­ταλαµβάνει κυκλοτερώς τον οισοφάγο σε έκταση µεγαλύτερη από τρία εκατοστά πάνω από τη γραµ­µή Ζ.

Οισοφάγος Barrett ανευρίσκεται στο 10-15% των ασθενών µε συµπτώµατα γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης. Όµως, όλοι οι ασθενείς µε οισοφά­γο Barrett δεν παρουσιάζουν συµπτώµατα οπισθο­στερνικού καύσου.

Το µεταπλαστικό επιθήλιο Barrett συνοδεύει συνήθως µεγάλης διάρκειας και βαρύτητας γα­στροοισοφαγική παλινδρόµηση και προδιαθέτει σε ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου. Εκτιµάται ότι ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου είναι 30-50 φορές µεγαλύτερος από το γενικό πληθυσµό και ότι το χρονικό διάστηµα για να εξαλλαγεί ο οι­σοφάγος Bauett σε καρκίνο είναι µεγαλύτερο από 20-30 χρόνια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οισοφαγίτιδας από παλινδρόμηση

Οι ασθενείς µε οπισθοστερνικό κάψιμο (καούρες) που οφείλεται σε οισοφαγίτιδα από γαστροοισοφαγική παλινδρό­µηση περιγράφουν αίσθηµα καύσου ή πύρωσης, που µπορεί να συνοδεύεται από όξινες ερυγές (ξυνίλες) ή πόνο και εντοπίζεται στο επιγάστριο, την ξιφοειδή απόφυση ή το στέρνο. Ορισµένοι ασθενείς αισθάνονται το κάψιμο στον τράχηλο, το φάρυγγα ή τη ράχη. Το κάψιμο συµβαίνει σχεδόν καθηµερινά ή πολλές φορές τη µέρα, ενώ µπορεί να αφυπνίζει τον ασθε­νή τις νυκτερινές ώρες. Επιδεινώνεται συνήθως 1- 2 ώρες µετά τα γεύµατα, ιδιαίτερα αν κατακλιθεί ο ασθενής και ανακουφίζεται µε τη λήψη αντιόξινων φαρµάκων, σόδας ή γάλακτος. Επίσης, µπορεί να εκλύεται όταν ο ασθενής σκύψει, π.χ. για να φορέ­σει τα παπούτσια του.

Αξίζει να τονισθεί, ότι εκτός ίσως από την οξεία γαστρί­τιδα, το αίσθηµα καύσου στο επιγάστριο οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση και ποτέ σε χρόνια φλεγµονή του γαστρικού βλεννογόνου. Η χρόνια γαστρίτιδα, λοιπόν, δεν προκαλεί καύσο και είναι πάντα ασυµπτωµατικό νόσηµα.

Εξαίρεση αποτελούν ασθενείς µε σοβαρή αλ­καλική γαστρίτιδα λόγω δωδεκαδακτυλογαστρι­κής παλινδρόµησης της χολής, που παρατηρείται σε ορισµένους ασθενείς µε γαστρεντεροαναστόµω­ση. Στους ασθενείς αυτούς εκτός από την αλκα­λική γαστρίτιδα συχνά συνυπάρχει και γαστρο­οισοφαγική παλινδρόµηση χολής, η οποία επίσης προκαλεί πεπτική οισοφαγίτιδα και αίσθηµα καύ­σου ή πόνου.

Σημαντικός αριθμός ασθενών με οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση παραπονούνται για  συνοδό δυσφα­γία, οδυνοφαγία και οπισθοστερνικό πόνο. Η παρουσία δυσφαγίας ή οδυνοφαγίας µπορεί να υποδηλώνει βαριά ελκωτική οισοφαγίτιδα, πεπτι­κή στένωση του οισοφάγου ή ανάπτυξη καρκίνου στον οισοφάγο. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς αυτούς έχουν την αίσθηση, ότι ο βλωµός σταµατά στον οισοφάγο µετά την κατάποση. Να τονιστεί ότι, οι διαταραχές της κατάποσης και ειδικότερα ο πόνος θεωρούνται ως ένα σοβαρό σύμπτωμα, το οποίο απαιτεί την επείγουσα ιατρική διερεύνηση, ακόμα και στην πιο ελαφριά του μορφή.

Ορι­σµένοι ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αναφέρουν αιφνίδια πλήρωση του στόµατος από υφάλµυρο υγρό, που οφείλε­ται σε άφθονη έκκριση σιέλου. Αυτό συμβαίνει επιδή η αιφνίδια έκθεση του βλεννογόνου του οισοφάγου σε όξινο περιεχόµενο προκαλεί την έκλυση του οισοφαγο-σιελικού αντανα­κλαστικού και αντιρροπιστική άφθονη έκκριση σάλιου από τους σιελογόνους αδένες.

Σε πολλούς ασθενείς µε γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση παρατηρούνται εξωοισοφαγικές εκ­δηλώσεις, κυρίως από το αναπνευστικό σύστημα και την περιοχή του λαιμού, της μύτης και των αυτιών. Σαν τέτοιες εκδηλώσεις είναι: ο θωρακικός πόνος, ο νυκτερινός βρογχόσπασµος, το βρογχικό άσθµα, η πνευ­µονία από εισρόφηση, η φαρυγγίτιδα και η δύσπνοια. Άλλες εξωοισοφαγικές εκδηλώσεις είναι το βράγχος φωνής µε οίδηµα και η ερυθρότητα των φωνητικών χορδών με λαρυγγίτιδα. Οι  μικροεισροφήσεις γαστρικού περιεχομένου κατά την εισπνοή, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της νύχτας, μπορεί να είναι η αιτία της χρόνιας βρογχίτιδας.

Επεισόδια αιφνίδιου παροξυσµικού νυκτε­ρινού βήχα µε αναγωγή όξινου περιεχόµε­νου ή τροφής αποτελούν τυπικές εκδηλώ­σεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης ή σπανιότερα αχαλασίας του οισοφάγου. Στην τελευταία αυτή περίπτωση η αναγωγή δεν έχει όξινη γεύση.

Πολύ συχνά, οι όξινες ερυγές είναι η αιτία της κακοσμίας του στόματος. Κάθε άτομο που ακολουθεί τους κανόνες της στοματικής υγιεινής και παραταύτα παρουσιάζει κακοσμία του στόματος, πρέπει να υποβάλλεται σε ιατρικό έλεγχο, ειδικότερα όταν αυτή παρουσιάζεται “από τη μια στιγμή στην άλλη”.

Από ποια νοσήματα θα πρέπει να ξεχωρίσουμε την οισοφαγίτιδα

Ο θεράπων γιατρός θα πρέπει να διαχωρίσει την πρωτοπαθή γαστροοισοφαγική παλινδρόµη­ση που οφείλεται σε ανεπάρκεια του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, από την δευτεροπα­θή παλινδρόμηση που οφείλεται σε έμφραξη της εξόδου του στοµάχου από έλκος ή καρ­κίνο. Η παρουσία µακρού ιστορικού ελκοπάθειας συνηγορεί υπέρ πυλωρικής στένω­σης, ενώ η παρουσία βραχέος ιστορικού άτυπων επιγαστρικών ενοχληµάτων, αναιµίας και ανορε­ξίας συνηγορεί υπέρ γαστρικού καρκίνου. Και στα δύο νοσήµατα συνυπάρχουν τροφώδεις έµετοι, που περιέχουν τροφές της προηγούµε­νης µέρας. Τροφώδεις έµετοι, επίσης, παρατη­ρούνται και στη διαβητική γαστροπάρεση, όπως και στην αχαλασία του οισοφάγου. Όµως στην αχαλασία το περιεχόµενο του εµέτου δεν είναι ποτέ όξινο.

Η διαφορική διάγνωση του οπισθοστερνικού καύσου που συνοδεύεται από άλγος, που αντανα­κλά στον τράχηλο ή τη ράχη, πρέπει απαραίτητα να περιλάβει την ισχαιµική καρδιοπάθεια. Οι α­σθενείς µε στηθάγχη συνήθως παρουσιάζουν πόνο κατά την προσπάθεια, µπορεί όµως ο πόνος να επέλθει και µετά από µεγάλο γεύµα. Σε ορισµένους ασθενείς µε γνωστή ισχαιµία των στεφανιαίων που λαµβάνουν θεραπεία µε αναστολείς των διαύλων ασβεστίου ή ανταγωνιστές των β-αδρενεργικών υ­ποδοχέων, η εµφάνιση οπισθοστερνικού πόνου µπορεί να οφείλεται σε µείωση του τόνου του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα από τα φάρµα­κα αυτά.

Στους ασθενείς µε οπισθοστερνικό καύσο και συνοδό πόνο η διαφορική διάγνωση πρέπει επί­σης να περιλάβει τις λοιµώδεις οισοφαγίτιδες, τις ελκωτικές οισοφαγίτιδες από λήψη δισκίων τετρακυκλίνης ή χλωριούχου καλίου και την ηω­σινοφιλική οισοφαγίτιδα. Στους ασθενείς µε λοιµώδη ή φαρµακευτική οισοφαγί­τιδα το κύριο σύµπτωµα είναι η οδυνοφαγία, δη­λαδή έντονος πόνος κατά την κατάποση του βλω­µού ή και του σάλιου, που µπορεί να αντανακλά στους ώµους και τη ράχη. Η δυσφαγία αποτελεί, επίσης, συχνό σύµπτωµα σε ασθενείς µε ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα.

Ευρήματα από την κλινική εξέταση

Στους ασθενείς µε οισοφαγίτιδα από γαστροοισοφαγική παλιν­δρόµηση η κλινική εξέταση δεν παρέχει πολλά αντικει­µενικά ευρήµατα. Στη βαριά πεπτική οισοφαγίτι­δα ή αν συνυπάρχει µεγάλη διαφραγµατοκήλη ο ασθενής µπορεί να παρουσιάζει συµπτώµατα χρό­νιας σιδηροπενικής αναιµίας, όπως ωχρότητα δέρ­µατος, γωνιακή χειλίτιδα (συγχειλίτιδα) ή κοιλω­νυχία. Σιδηροπενική αναιµία µπορεί επίσης να πα­ρουσιάζουν ασθενείς µε δευτεροπαθή γαστροοισο­φαγική παλινδρόµηση, λόγω έφραξης της εξόδου του στοµάχου από έλκος ή καρκίνο. Η ανεύρεση µυκητια­σικής στοµατίτιδας συνηγορεί υπέρ λοιµώδους αι­τιολογίας οισοφαγίτιδας. Η παρουσία τριχωτής λευκοπλακίας στα πλάγια της γλώσσας θέτει την υποψία για το σύυνδροµο της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS).

Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση της οισοφαγίτιδας

Επειδή το αίσθημα του καύσους πίσω από το στέρνο, τις πιο πολλές φορές οφείλεται στην παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο, συνήθως αποφεύγουμε τις εξειδικευμένες και δαπανηρές εξετάσεις στους ασθενείς στους οποίους τα συμπτώματα είναι ήπια και τυπικά.

Η εµπειρική χορήγηση απεκκριτικών φαρμάκων που αναστέλλουν την αντλία πρωτονίων σε πλήρη δόση (πρωί και βράδυ) για µια βδοµάδα, αποτελεί ευαίσθητη και πρακτική δοκιµασία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης της νόσου από όξινη γαστροοισοφαγική παλινδρόµη­ση. Η πλήρης ύφεση των συµπτωµάτων οπισθο­στερνικού καύσου κατά τη διάρκεια της θεραπείας και η υποτροπή τους µε τη διακοπή της θεραπείας επιβεβαιώνουν τη διάγνωση της νόσου. Όταν με τη φαρμακευτική αγωγή και τις άλλες οδηγίες, ο ασθενής δεν απαλλάσσεται πλήρως από τα συμπτώματα, είναι αναγκαίο να γίνει ένας λεπτομερειακός έλεγχος του οισοφάγου και του στομάχου.

Οι συνήθεις αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις και το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι πάντοτε φυσιολογικά σε ασθενείς με πρωτοπαθή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Η ενδοσκόπηση αποτελεί την εξέταση εκλο­γής για τον έλεγχο αλλοιώσεων του βλεννογόνου του οισοφάγου δηλαδή τη διάγνωση της πεπτικής οι­σοφαγίτιδας, ενώ παρέχει τη δυνατότητα λήψεως βιοψιών, που είναι απαραίτητες για τη διάγνωση της λοιµώδους και της ηωσινοφιλικής οισοφαγίτι­δας.

Στην πεπτική οισοφαγίτιδα οι µακροσκοπικές βλάβες του βλεννογόνου κατά την ενδοσκόπηση είναι χαρακτηριστικές. Συνήθως αρχίζουν από την οδοντωτή γραµµή και επεκτείνονται κεφαλικά σε άλλοτε άλλο µήκος. Οι αλλοιώσεις αυτές περιλαµ­βάνουν οίδηµα και ερυθρότητα του βλεννογόνου, επιπολής γραµµοειδείς διαβρώσεις, συρρέουσες διαβρώσεις, έλκος και πεπτική στένωση του αυλού.

Η πα­ρουσία οισοφάγου Βarrett είναι συνήθως ευδιάκρι­τη στην ενδοσκόπηση και επιβε­βαιώνεται µε τη λήψη βιοψιών. Κατά την ενδοσκόπηση του οισοφάγου µπορεί να ανευρεθούν µονήρη έλκη από λήψη φαρµάκων ή βλάβες του βλεννογόνου συµ­βατές µε λοιµώδη οισοφαγίτιδα.

Σε ασθενείς οι οποίοι εκτός από τον οπισθο­στερνικό καύσο παραπονούνται και για δυσφαγία (αίσθηµα στάσεως του βλωµού), η εξέταση με την οποία πρέπει να συμπληρώνεται ο εργαστηριακός έλεγχος είναι η ακτινογραφία οισοφά­γου βε βάριο για τον αποκλεισµό πεπτικής ή νεοπλασµατι­κής στένωσης του οισοφάγου. Η ακτινογραφία επίσης είναι χαρακτηριστική στην αχαλασία του οισοφάγου, ενώ αναδεικνύει τυχόν υπάρχουσα δια­φραγµατοκήλη.

Η ανάπτυξη συσκευών και καθετήρων εικοσι­τετράωρης φορητής ΡΗ-µετρίας έχει δώσει τη δυνατότητα σύγχρονης καταγραφής του οισοφα­γικού και του γαστρικού ΡΗ στη διάρκεια του ει­κοσιτετραώρου υπό σχεδόν φυσιολογικές συνθή­κες διαβίωσης. Ο καθετήρας τοποθετείται µε το οισοφαγικό ηλεκτρόδιο να βρίσκεται 5cm πάνω από τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα και κα­ταγράφει συνεχώς το οισοφαγικό ΡΗ. Πτώση του οισοφαγικού ΡΗ κάτω από 4 µε διάρκεια µεγαλύ­τερη από 30 δευτερόλεπτα θεωρείται παθολογική. Κατά την ανάλυση της κατα­γραφής µε ειδικό πρόγραµµα ηλεκτρονικού υπολο­γιστή µετρείται ο συνολικός χρόνος του οισοφαγι­κού ΡΗ κάτω από 4 και ο αριθµός των ηµερήσιων και νυκτερινών επεισοδίων γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης. Η εικοσιτετράωρη ΡΗ-µετρία είναι η εξέταση εκλογής για την τεκµηρίωση της γαστρο­οισοφαγικής παλινδρόµησης και την εκτίµηση του θεραπευτικού αποτελέσµατος. Η ευαισθησία της µεθόδου είναι 80-95% και η ειδικότητα 85-100%.

Αν και η εικοσιτετράωρη φορητή ΡΗ-µετρία αποτελεί άριστη µέθοδο ποσοτικής εκτίµησης της γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης, υπάρχουν ορισµένα προβλήµατα για την ευρεία εφαρµογή της. Σε 10-20% των ασθενών η εξέταση δεν είναι ανεκτή, λόγω έντονου φαρυγγικού αντανακλαστι­κού. Επίσης η εξέταση µπορεί να αποτύχει να καταγράψει το οισοφαγικό ΡΗ από λάθος τοπο­θέτηση ή µετακίνηση του οισοφαγικού ηλεκτρο­δίου, αποκόλληση του προκάρδιου ηλεκτροδίου (γείωση), βλάβη του καθετήρα-ηλεκτροδίου ή του φορητού καταγραφέα, ή µη συμμόρφωση των ασθενών στο πρωτόκολλο της εξέτασης. Μειο­νέκτηµα της µεθόδου είναι η αδυναµία ανάδειξης της µη όξινης παλινδρόµησης, η οποία προκαλεί τυπικά συµπτώµατα γαστροοισοφαγικής παλιν­δρόµησης.

Τελευταία χρησιµοποιείται µια καινούργια συσκευή ΡΗ-µετρίας χωρίς καθετή­ρα. Το σύστηµα ΡΗ-µετρίας Bravo αποτελείται από µια κάψουλα µέτρησης του οισοφαγικού ΡΗ, που προσκολλάται στο βλεννογόνο του οισοφάγου. Τα δεδοµένα της κάψουλας µεταφέρονται και απο­θηκεύονται σε συσκευή δέκτη. Το σύστηµα ΡΗ-µε­τρίας Bravo χρησιµοποιείται κυρίως σε ασθενείς µε δυσανεξία στην κλασσική ΡΗ-µετρία και µπορεί να καταγράφει το ΡΗ για 48 ώρες.

Για τη διάγνωση της µη όξινης παλινδρόµησης χρησιµοποιείται η τεχνική της εµπέδησης (αντι­στασιοµετρία, impedance). Με την εξέταση αυτή αναδεικνύεται η παλινδρόµηση υγρού (οποιουδή­ποτε ΡΗ ή σύστασης) ή αέριου από το στόµαχο στον οισοφάγο. Φαίνεται ότι η ταυτόχρονη εξέταση µε εµπέδηση και ΡΗ-µετρία αποτελεί την εξέταση ε­κλογής για την ανάδειξη κάθε µορφής παλινδρό­µησης. Η εµπέδηση καταγράφει κάθε παλινδροµι­κό επεισόδιο και η ΡΗ-µετρία χαρακτηρίζει την οξύτητά του (όξινο, µη όξινο).

Η µανοµετρία του οισοφάγου και η µέτρηση των πιέσεων του κάτω οισοφαγικού σφιγ­κτήρα δεν είναι ευαίσθητη µέθοδος για τη διά­γνωση γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης, αν και η µεγάλη υποτονία του σφιγκτήρα (<5 mmHg) σχε­τίζεται κατά κανόνα µε παλινδρόµηση. Υποτονικός σφιγκτήρας ανευρίσκεται µόνο στο 25-40% των ασθενών.

Για την αντικειμενική περιγραφή των ενδοσκοπικών ευρημάτων από τους ενδοσκόπους και την ενδοσκοπική τα­ξινόµηση της πεπτικής οισοφαγίτιδας, σήµερα χρησιµοποιείται κυρίως η ταξινό­µηση κατά Savary-Mullerή κατά Los Angeles.

Ενδοσκοπική ταξινόμηση της οισοφαγίτιδας κατά Savary-Muller

Βαθμός        Ενδοσκοπική εικόνα

 0               Φυσιολογικός βλεννογόνος

1               Ερύθημα ή μονήρης διάβρωση

2               Μη συρρέουσες επιφανειακές διαβρώσεις

3               Συρρέουσες εξελκώσεις στα 4/4 του αυλού

4               Πεπτική στένωση του αυλού

5               Μεταπλαστικό επιθήλιο Barrett

Ενδοσκοπική ταξινόμηση της οισοφαγίτιδας κατά LosAngeles

Βαθμός        Ενδοσκοπική εικόνα

 A               Μία ή περισσότερες διαβρώσεις του

βλεννογόνου μήκους <5mm

B               Mία ή περισσότερες διαβρώσεις του

βλεννογόνου μήκους >5mm

C               Διαβρώσεις του βλεννογόνου που

εκτείνονται μεταξύ των κορυφών

δύο ή περισσότερων πτυχών, αλλά

καταλαμβάνουν >75% της

περιφέρειας του αυλού

D               Διαβρώσεις του βλεννογόνου που

καταλαμβάνουν >75% της

περιφέρειας του αυλού

Θεραπεία της οισοφαγίτιδας με φάρμακα

Οι βλαπτικές συνέπειες και τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης επιδεινώνονται προοδευτικά, όταν δεν γίνεται η σωστή αντιμετώπιση από την αρχή. Για την αποφυγή των καταστρεπτικών επιπλοκών και την ανακούφιση του ασθενούς από τα συμπτώματα, είναι αναγκαία αρχικά η θεραπεία με τα κατάλληλα φάρμακα. Μετά το τέλος της θεραπείας ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει ορισμένες οδηγίες, διαφορετικά τα συμπτώματα θα επανεμφανιστούν.

Στις ελαφρές μορφές της παλινδρομικής νόσου και της οισοφαγίτιδας, η θεραπεία προσανατολίζεται αποκλειστικά και μόνο στα συμπτώματα. Απλές οδηγίες όπως αναφέρονται πιο κάτω, μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από τα συμπτώματα.

Τα  πιο συνήθη και αποτελεσματικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται  για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της  παλινδρομικής νόσου και την θεραπεία της οισοφαγίτιδας είναι τα παρακάτω:

1. Αντιόξινα: Τα φάρμακα που εξουδετερώνουν τα γαστρικά οξέα ονομάζονται αντιόξινα. Ανακουφίζουν προσωρινά από το σύμπτωμα του οπισθοστερνικού καύσους, αλλά δεν έχουν καμία δράση στην ελάττωση  της παραγωγής του υδροχλωρικού οξέος από το στομάχι.

Τα αντιόξινα αγοράζονται από τα φαρμακεία χωρίς ιατρική συνταγή και από πολλούς ανθρώπους λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επειδή η δράση τους είναι παροδική καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες. Ωστόσο η αλόγιστη χρήση  τους μπορεί να προκαλέσει ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τα πιο γνωστά αντιόξινα φάρμακα που κυκλοφορούν στα φαρμακεία, με τις εμπορικές ονομασίες είναι: Aludrox, Simeco, MilkofMagnesia, Maalox,Riopan  κ.ά.

2. Φάρμακα που βελτιώνουν την κινητικότητα του οισοφάγου και την λειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα: Το αίσθημα του οπισθοστερνικού  καψίματος συχνά συνδυάζεται με διαταραχές στην κινητικότητα του οισοφάγου και με μια ανεπάρκεια στη λειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Για το λόγο αυτό η χορήγηση φαρμάκων που προάγουν την ομαλή κινητικότητα του  οισοφάγου είναι ωφέλιμη. Τα φάρμακα αυτά, τα οποία ονομάζονται και προκινητικά, επιταχύνουν επιπλέον την κένωση του στομάχου και έτσι απαλλάσσουν τον ασθενή από το μετεωρισμό. Τα  πιο γνωστά φάρμακα της κατηγορίας αυτής  είναι: Alimix, Ibutin, Cilroton, Primperan.

3. Φάρμακα που ελαττώνουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι: Με τα σύχρονα φάρμακα αναστέλλεται αποτελεσματικά η υπέρμετρη παραγωγή υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. Με την ελάττωση της γαστρικής οξύτητας απαλλάσσεται ο ασθενής από το αίσθημα του οπισθοστερνικού καύσους, τις όξινες ερυγές (ξυνίλες) και τον πόνο κατά την κατάποση. Η δράση τους είναι πάρα πολύ γρήγορη και θεωρούνται ως τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για την παλινδρομική νόσο και την οισοφαγίτιδα.

Η χορήγησή τους ενδείκνυται τόσο για τις βαριές μορφές όσο και για τις ήπιες μορφές της νόσου. Η δόση τους καθορίζεται από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και  αποφασίζεται από τον θεράποντα ιατρό. Τα φάρμακα αυτά δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες και είναι αρκετά ασφαλή. Λαμβάνονται συνήθως μια φορά την ημέρα και έτσι βοηθούν στην συμμόρφωση του ασθενούς να ακολουθήσει πιστά τη θεραπεία.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συμπτώματα της  παλινδρομικής  νόσου και της οισοφαγίτιδας θεραπεύονται  με ένα από αυτά τα φάρμακα, μέσα σε 4 έως 8 εβδομάδες. Τα πιο γνωστά φάρμακα της κατηγορίας αυτής  με τα εμπορικά τους ονόματα είναι: Zurcazol, Losec, Laprazol, Controloc, Nexium.

Διατροφή και οισοφαγίτιδα

Μια προσεγμένη επιλογή των τροφών διατροφής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην ανακούφιση του ασθενούς από τα συμπτώματα της παλινδρομικής νόσου και της οισοφαγίτιδας. Ορισμένες τροφές και ποτά ασκούν βλαπτική δράση και επιδεινώνουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και της οισοφαγίτιδας.

Οι μηχανισμοί με τους οποίους  οι τροφές και τα ποτά δρούν επιβαρυντικά  είναι οι παρακάτω:

Αυξημένη παραγωγή γαστρικών οξέων: Ιδιαίτερα τα αλκοολούχα ποτά, εκείνα που περιέχουν καφεΐνη (καφές, τσάϊ, κόκα-κόλα), τα καρυκεύματα, οι λιπαρές τροφές και τα γλυκά, αυξάνουν την παραγωγή  υδροχλωρικού  οξέος  στο στομάχι.

Χαλάρωση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα:Ηνικοτίνη, τα αλκοολούχα και τα καφεϊνούχα ποτά, οι  τροφές που περιέχουν λίπος και ζάχαρη χαλαρώνουν τον οισοφαγικό  σφιγκτήρα.

Αυξημένη πίεση στην κοιλιά και στην περιοχή του οισοφαγικού  σφιγκτήρα:Αυτή είναι  αποτέλεσμα των μεγάλων σε ποσότητα γευμάτων, της παχυσαρκίας, της χρήσης στενών ρούχων και σφιχτής ζώνης.

Σχετικά με τη διατροφή οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν τις πιο κάτω οδηγίες:

1. Τρώτε μικρά, ελαφριά και συχνά γεύματα
2. Αποφεύγετε τα μεγάλα γεύματα.
3. Περιορίστε ή  και αποφύγετε:

• Τα λιπαρά γεύματα (κρέας  μικρών ζώων, ζαμπόν,     μπέϊκον, αλλαντικά, κονσέρβες, λιπαρά ψάρια, λιπαρές σάλτσες , π.χ. μαγιονέζα, λιπαρά τυριά, τηγανιτό βούτυρο, λάδι ή μαργαρίνη)
• Τηγανητά
• Σοκολάτα
• Καφέ
• Μέντα
• Μπαχαρικά
• Αλκοολούχα ποτά
• Όξινους χυμούς φρούτων (πορτοκαλιού, λεμονιού, ντομάτας)
• Αεριούχα ποτά,τη σόδα
• Γλυκά με σιρόπι (κουταλιού, ταψιού, λουκουμάδες, σαντιγύ, μαγάλη ποσότητα μελιού ή μαρμελάδας)
• Πίττες με φύλλο
• Σούπες και τα υγρά το βράδυ
• Άλλα : Άγουρα ή ξηρά φρούτα, αγγούρια, μανιτάρια, ραπανάκια, λάχανο, κάστανα, τουρσιά, ξύδι, σκόρδο, λεμόνι, πικάντικες σάλτσες, κέτσαπ, μουστάρδα, πιπέρι, πάπρικα.

Η αυστηρότητα στην τήρηση των παραπάνω διαιτητικών οδηγιών σχετίζεται με τη βαρύτητα  της παλινδρομικής νόσου. Οι προσωπικές παρατηρήσεις του καθενός έχουν ιδιαίτερη σημασία για το ποιές τροφές είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές για τον καθένα χωριστά.

Χρήσιμες οδηγίες

1. Αποφεύγετε να κοιμάστε σε εντελώς οριζόντια θέση. Κατά την κατάκλιση ανασηκώστε το πάνω μέρος του σώματος (π.χ. με μαξιλάρια κάτω από την πλάτη) ή ανασηκώστε το πάνω μέρος του κρεβατιού με τάκους κατά 15-20 εκατοστά.
2. Αποφεύγετε την κατάκλιση μετά το γεύμα γιατί έτσι παλινδρομεί πιο εύκολα το γαστρικό περιεχόμενο προς τον οισοφάγο. Ένας σύντομος περίπατος είναι η καλύτερη λύση. Μην ξαπλώνετε πριν περάσουν 2-3 ώρες από το τελευταίο γεύμα και μην κάθεστε σε βαθιές πολυθρόνες.
3. Αποφεύγετε τη παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος, επειδή αυξάνει την πίεση στο στομάχι, που προάγει την παλινδρόμηση.
4. Αποφεύγετε τα στενά ρούχα, τις σφιχτές ζώνες, να σηκώνετε βάρη, τις ασκήσεις κοιλιακών και το σκύψιμο για να μην πιέζεται το στομάχι σας.
5. Μετά το βραδινό δείπνο πηγαίνετε για ύπνο αφού έχουν περάσει 2-3 ώρες.
6. Διακόψτε το κάπνισμα